دو گزارش از فرستاده ویژه روزنامه فرانسوی لوموند روز قبل و بعد از انتخابات اولین ریاست جمهوری ایران در بهمن سال 1358، تهیه از م. اسماعیلو

25 سال از تاریخ اولین انتخابات آزاد اولین ریاست جمهوری ایران می گذرد. برای ایرانیان این تاریخ از اهمیت بایسته برخوردار است چرا که با نه گفتن به سلطلنت مطلقه و آری به جمهوری, مردم ایران مشارکت خود را در تمام امور خویش و ولایت جمهور خود را قصد داشتند. متن ذیل ترجمه گزارش لوموند در آن زمان درباره انتخابات اولین ریاست جمهوری می باشد

تهیه از م. اسماعیلو

ترجمه دو گزارش از فرستاده ویژه روزنامه فرانسوی لوموند روز قبل و بعد از انتخابات اولین ریاست جمهوری ایران دربهمن سال 1358

لوموند 25 ژانویه 1980 (5 بهمن 1358)
از فرستنده ویژه در تهران
ایران بدنبال یک رئیس جمهوری

نوعی افسردگی، از نوع افسردگی فردای جشنها دراطراف سفارت آمریکا حاکم است. کسانیکه آنجا فضای شلوغی را گرم نگه میداشتند، تظاهرکنندگانی که هر روز علیه امپریالیسم شعار میدادند و روزنامه نگاران آمریکایی که دوربین بدست برای چندمین بار بمنظور نشان دادن "جمعیت متعصب" به آنجا می آمدند ، امروز جای خود را به عابرین پیاده بیتفاوتی که عجله دارند، داده اند. دانه های برف به روی باندرولهایی آویزان گشته و اعلانهایی که غیر قابل خواندن شده اند، نشسته است. زمین مملواز اعلامیه های شناور بروی آب و گل است. مشتی از پاسداران انقلاب، با لباسهای گرم، جلوی در سفارت وقت کشی میکنند.
روز قبل از اولین انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ ایرانیان افکار عمومی به گروگانهای آمریکایی ، اتفاقات افغانستان و یا مسئله ساخارف توجهی ندارد. ایرانیان تنها متوجه نتیجه انتخاباتی هستند که در یک فضای کاملا آزاد برگذار میشود. اعلان، هجونامه، اعلامیه، مجالس عمومی، بحث رادیو تلویزیونی، زمان برابر داده شده به 7 کاندیدای اصلی در رادیو و تلویزیون، همگی حاکی از آنند که ظاهراً کمبودی برای انتخاب آزاد شهروندان وجود ندارد.

بیان مشابه
با این وجود، میزانی پریشانی در بخش قابل توجهی از مردم وجود دارد. آنها تفاوت بین کاندیداهایی که بیانی مشابه دارند را به سختی می توانند دریابند. همگی استقلال ملی و رفاه احتماعی را وعده میدهند و خود را طرفدار انقلاب و امام خمینی میدانند. اما امام خمینی که به تازگی در تهران برای معاینه بستری شده است از پذیرفتن کلیه رقبا خودداری میکند. امام خمینی همانطور که قانون اساسی جدید به او اجازه میدهد تنها بر رعایت قوانین نظارت میکند و کار رد کردن نامزدهای ریاست جمهوری نامناسب با جمهوری جوان نیستند را به عهده مردم گذاشته است.
دانشجویان خط امام که گروگانها را در دست دارند این کاررا با مهارت تمام انجام داده اند. به مانند بازی بولینگ، این دانشجویان، شخصیتهای میانه رو که قابلیت نامزدی را داشتند، را یکی پس از دیگری به زمین انداخته اند. اسلحه مورد علاقه آنان اسناد سری بی پایانی است که یکی یکی از محلی بیرون میکشند. از اسناد سفارت آمریکا برای بی اعتبار کردن مخالفین جمهوری اسلامی امام خمینی استفاده میشود. بدینسان ماه قبل، چند روز قبل از شروع مبارزات انتخاباتی دو نامزد بالقوه ریاست جمهوری از دور خارج شدند: آقای رحمت الله مقدم، رئیس حزب رادیکال و آقای مهدی بازرگان رئیس سابق حکومت که با اشغال سفارت آمریکا ساقط شد. بعد از متهم شدن به جاسوسی، آقای مقدم مجبور به زندگی مخفی شد. آقای بازرگان نیز پس از دستگیری یکی از نزدیکانش، آقای عباس امیر انتظام، سفیر سابق در استکهلم متهم به جاسوسی، از نامزد شدن صرف نظر کرد.
آقای بازرگان که شخصا نیز متهم شده است به کار سخت اعتبار بخشیدن به حزب و دوستان سیاسی خود مشغول است. از آنجا که عده ای از کاندیداهای «نامقبول» از موانع توانسته اند عبور کنند، "گیوتینی" که پشت نرده های سفارت آمریکا قرار دارد، بعد از شروع مبارزات انتخاباتی، نیز برای به زمین انداختن آنها بکار خود ادامه میدهد. دانشجویان خط امام اسناد متهم کننده ای علیه سه رهبر حزب جمهوری اسلامی که به امام خمینی نزدیک هستند وجلال الدین فارسی، بنیادگرای مسلمان راست افراطی، را نامزد کرده اند، را به دست یکی از روحانیون مشهد، حجت السلام علی تهرانی داده اند.
همان زمان فاش شد که آقای فارسی آنطور که قانون اساسی مقرر کرده "ایرانی الاصل" نیست، بلکه از پدر و مادر افغانی بوده که بعد به تابعیت ایران درآمده اند. آقای فارسی بر خلاف میل روحانیت محافظه کار مجبور به کناره گیری شد. نامزد چپ افراطی آقای مسعود رجوی رئیس مجاهدین خلق – مسلمان ومترقی- همین سرنوشت را پیدا کرد. به او خاطر نشان شد که در رفراندوم، حزبش قانون اساسی را تائید نکرده است. در نتیجه با قانون اساسی جدید او نمیتوانست ریاست جمهوری را عهده دار شود ( لوموند 22 ژانویه). در این بین وزارت کشور، احتمالا بحق، حدود سی نامزد عجیب غریب و یا فاقد تعادل روانی را رد کرد. باقی می ماند دریادار مدنی، مردی که به احتمال قوی مورد پسند رهبر انقلاب نیست. او از استانداری خوزستان و فرماندهی نیروی دریایی برای نامزد شدن استعفا داده است. با بازی با کلمات به او نسبت کودتای مدنی داده شده است. چون گمان میرود او از سوی پولداران، افراد رژیم سابق و کسانی که طرفداراستقرار نظم هستند حمایت میشود، نامزدیش خطرناک به نظر می رسد. او با ابوالحسن بنی صدر یکی از دونامزد اصلی بشمار می رفت.

سه شنبه 22 ژانویه دریادار مدنی با بی احتیاطی مخالفانش را به چالش کشید: "هر کس سندی علیه من داشته باشد و آنرا منتشر نکند خائن به انقلاب و اسلام است." دانشجویان اسلامی حرف او را جدی گرفتند. فردای آن روز با سرعتی بی مانند گزارشی سری از آرشیو سفارت آمریکا که مدنی را از دو جهت متهم میکرد به مطبوعات دادند: از سویی او به خارج کردن یکی از برادرزاده های ژنرال پالیزبان که طرفدار شاه بود و اکنون یکی از رهبران ضد انقلاب است متهم میشد و ازسوی دیگر افشا شد که یکی از "واسطه های" مدنی در ماه اکتبر گذشته با سفارت آمریکا تماس گرفته تا حمایت واشنگتن از کاندیداتوری مدنی در انتخابات ریاست جمهوری را کسب کند. بدینسان سرنوشت انتخاباتی دریادار مدنی مشخص شد و آینده سیاسی اش بخطر افتاد.
باقی میماند دو "کاندیدای جدی" آقایان بنی صدر و حبیبی. هر دوی آنها مسلمان لائیک و دانشگاهی - اولی در اقتصاد و دومی در جامعه شناسی - هستند که 15 سال درغربت بسر برده اند. هر یک به سهم خود از طرفداری روحانیت برخودار است. آما آقای حبیبی بعد از آقای فارسی -هر چند هنوز نه بطور رسمی- از حمایت گسترده حزب جمهوری اسلامی به رهبری آیت الله بهشتی برخوردار است. بهشتی از زمانی که حجت الاسلام تهرانی اعلام کرد که ازاو سند در دست دارد مورد بی لطفی قرار گرفته است. از سوی دیگر، در محافل عموما مطلع، گفته می شود که رهبر انقلاب از موضعگیریهای آقای بنی صدر، که زمانی فرزند معنوی او بشمار می رفت، ناراضی است. با اینحال بنظر میرسد برادر، نوه و داماد رهبر انقلاب از آقای بنی صدر حمایت میکنند. اما دختر امام از زنان دعوت کرد که به آقای حبیبی رای دهند.
ایرانیان بدون آنکه بدرستی بدانند کدامیک از کاندیداها از پیشتیبانی امام خمینی برخوردار است - با اینکه این اطلاع برای بسیاری از آنها ضرور است-، به سوی صندوقهای رای خواهند رفت. مگر اینکه دانشجویان خط امام بین دو دور انتخابات – که از سوی بسیاری از ناطران بسیار محتمل فرض می شود - به بازی خود در بی اعتبار کردن کاندیداها ادامه دهند و بدین ترتیب اولین رئیس جمهوری را از قبل معین کنند.