استقبال کوفی عنان از اظهارات "سازنده" ايران، بی بی سی

کوفی عنان، دبير کل سازمان ملل متحد، از آنچه او اظهارات سازنده ايران در روند ديپلماسی جاری بر سر برنامه اتمی مورد مناقشه آن کشور خواند استقبال کرده است.

آقای عنان گفت اميدوار است ايران برای يافتن يک راه حل مبتنی بر مذاکره به ميز مذاکرات بازگردد.

تهران اشاره کرده که ممکن است درحال حرکت به همين سو باشد.

منوچهر متکی، وزير خارجه ايران، پيشتر در روز يکشنبه گفت فضای مثبتی که هم اکنون ايجاد شده است می تواند به حل بحران جاری کمک کند.

وی گفت مذاکرات با شرکت پنج عضو دائم شورای امنيت (آمريکا، روسيه، چين، فرانسه، بريتانيا) به اضافه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) می تواند راه را به سوی تفاهم بهتر هموار کند.

با اين حال حميدرضا آصفی، سخنگوی وزارت خارجه ايران، در همين روز بر موضع قبلی ايران داير بر اينکه هر مذاکره ای بايد بدون پيش شرط باشد پافشاری کرد.

اظهارات خوشبينانه آقای عنان در پی ارائه مجموعه ای از پيشنهادها به ايران از سوی گروه ۱+۵ جهت قانع کردن تهران به تعليق غنی سازی اورانيوم مطرح می شود.

ايران هنوز به اين پيشنهادها پاسخ نداده است.

اظهارات عنان

بنابه گزارش ها آقای عنان روز يکشنبه پس از ديدار با آندرس فوگ راسموسن، نخست وزير دانمارک، در کپنهاگ پايتخت اين کشور گفت دولت ايران "به طور جدی" درحال بررسی مجموعه پيشنهادی گروه ۱+۵ است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه وی گفت: "ما فرصت داريم تا گامی به جلو برداريم و اين مساله را به صورت ديپلماتيک حل کنيم".

آقای عنان که دو هفته قبل به محمود احمدی نژاد، رئيس جمهور ايران، تلفن کرده بود تا از او بخواهد پيش از واکنش نشان دادن به مجموعه پيشنهادی گروه ۱+۵ آن را به دقت مطالعه کند گفت: "تماس های شخصی با ايرانی ها داشته ام و به نظرم می آيد که آنها اين پيشنهاد را جدی گرفته اند. آنها درحال مطالعه آن هستند و اميدوارم در آينده نه چندان دور به آن پاسخ دهند."

ايران اصرار می ورزند برنامه اتمی اش تنها کاربردهای غيرنظامی دارد اما آمريکا اين کشور را به تلاش مخفيانه برای توسعه سلاح اتمی متهم می کند.

منوچهر متکی روز يکشنبه گفت اکنون و درپی ارائه مجموعه پيشنهادات اخير، "فضای مثبتی" ايجاد شده است که می تواند به حل مناقشه جاری بر سر برنامه اتمی کشورش کمک کند.

به گزارش خبرگزاری دانشجويان ايران، ايسنا، وی گفت: "بررسی بسته پيشنهادی همانطور که مطرح شد با جديت آغاز شده و پس از خاتمه اين بررسی‌ها در وهله اول اروپايی‌ها و بعد از تفاهمی که می‌کنيم افکار عمومی را در جريان قرار می‌دهيم، اما آنچه بر آن تاکيد می‌کنيم اين است که در فضای مثبت ايجاد شده‌، گفتگوها، مذاکرات، تبادل‌نظرات بين ايران، اتحاديه اروپا، ۱+۵ و همه اعضای مختلف شورای حکام می‌تواند مناسب‌ترين فرصت باشد و امکان را برای زمينه‌سازی در جهت نيل به تفاهم فراهم کند."

محمود احمدی نژاد نيز روز جمعه پيشنهاد کشورهای عضو دايم شورای امنيت سازمان ملل و آلمان را گامی مثبت توصيف کرده بود اما در مورد پاسخ جمهوری اسلامی به اين پيشنهاد اظهار نظری نکرد.

درخواست فرانسه

در همين حال فيليپ دوست-بلازی، وزير خارجه فرانسه، روز يکشنبه ايران را ترغيب کرد اگر می خواهد از تحريم های سازمان ملل بپرهيزد، غنی سازی اورانيوم را معلق سازد.

وی در اشاره به بسته پيشنهادی گروه ۱+۵ گفت: "در مقابل ايران بايد درخواست های مکرر آژانس بين المللی انرژی اتمی و به خصوص شورای امنيت سازمان ملل را با معلق کردن فعاليت های حساس هسته ای اش برآورده کند."

او افزود: "اين کار ازسرگيری مذاکرات را ممکن خواهد کرد و آشکار است که در آن صورت اقدام شورای امنيت ضروری نخواهد بود - درحالی که اگر ايرانی ها آنرا (بسته پيشنهادی) رد کنند اين مساله ديگر صادق نخواهد بود."

وی که پس از ورود به دوحه، پايتخت قطر، و گفتگو با شيخ حامد بن جاسم بن جبر الطهنی همتای قطری خود سخن می گفت اظهار نظر کرد که مجموعه پيشنهادی به ايران با هدف "تضمين امنيت و ثبات" در منطقه خليج فارس و در نتيجه قطر "که نگرانی های آن را فرانسه به خوبی درک می کند" صورت گرفته است.

وی از ايران خواست "راه همکاری و مسئوليت پذيری را برگزيند."

اما سخنگوی وزارت خارجه ايران روز يکشنبه گفت که کشورش هيچ گونه پيش شرطی برای مذاکرات را نمی پذيرد.

'نياز به رفع ابهامات'

هرچند آقای متکی روز يکشنبه مجموعه پيشنهادی را عامل پيدايش فضايی مثبت دانسته اما وی پنجشنبه گذشته در سفر به اسپانيا گفته بود اين مجموعه دارای ابهاماتی است و هشدار داد اگر تهيه کنندگان اين مجموعه از خود انعطاف نشان ندهند احتمال شکست اين ابتکار عمل وجود دارد.

وی گفته بود: "بسته تحويلی اروپا و گروه ۱+۵ دارای نکات مثبتی است اما سوالات و ابهاماتی نيز درباره آن وجود دارد."

به گفته وی به همين دليل "ضرورت ادامه ابتکار همه طرف های پرونده برای رسيدن به تفاهم همه جانبه پيرامون اين موضوع احساس می شود".

اين مجموعه پيشنهادی را خاوير سولانا، مسئول سياست خارجی اتحاديه اروپا به نمايندگی از گروه ۱+۵ در روز ششم ژوئن در تهران تسليم مقام های ايرانی کرده بود.

هرچند ايران هنوز پاسخ نهايی خود به اين پيشنهادها را نداده است اما اظهارات آقای متکی و ساير مقام های جمهوری اسلامی نشان می دهد ايران کاملا از آنها راضی نيست.

منوچهر متکی روز پنجشنبه هشدار داده بود: "در صورتی که عدم انعطاف و ايستادگی بر برخی مواضع غيرمنطقی در اين زمينه وجود داشته باشد، ممکن است به هدفی که دنبال می کنيم نرسيم."

احمد جنتی، امام جمعه تهران که از سخنگويان محافظه کارترين و بانفوذترين بخش های حکومت ايران است نيز پس از تحويل اين مجموعه پيشنهادها به ايران عملا آن را رد کرده و گفته بود: "به درد خودشان می خورد و به درد مردم ايران نمی خورد."

وی گفت ايران بايد غنی سازی اورانيوم بين ۵/۳ تا ۵ درصد را دنبال کند و غربی ها هم چاره ای جز پذيرش آن ندارند. اين ميزان غنی سازی برای تهيه سوخت راکتور اتمی جهت توليد برق لازم است.

تصور می شود مشوق هايی همچون حمايت از عضويت ايران در سازمان تجارت جهانی، لغو ممنوعيت فروش هواپيماهای ايرباس و قطعات بوئينگ به ايران، حمايت از حق غنی‌سازی در خاک ايران به شرط احراز صلح‌آميز بودن برنامه‌ای هسته‌ای اين کشور توسط آژانس بين‌المللی انرژی اتمی و شورای امنيت سازمان ملل متحد و همکاری در زمينه تکنولوژی صلح‌آميز هسته‌ای از جمله کمک به ايران برای ساخت نيروگاه های آب سبک از جمله در اين پيشنهاد گنجانده شده باشد.

آقای متکی قبل از آن نيز گفته بود اين احتمال وجود دارد که جمهوری اسلامی در پايان بررسی هايش، مجموعه متقابلی را ارايه کند تا ضمن حفظ حراست از منافع يک طرف، نگرانی های طرف ديگر برطرف شود.

آژانس نظارت اتمی سازمان ملل و شورای امنيت اين سازمان قبلا از ايران خواسته اند در حرکتی داوطلبانه و برای اعتمادسازی کليه فعاليت های مربوط به غنی سازی را تا زمان رفع ابهام از اين برنامه ها معلق سازد.

ارائه مجموعه مشوق های پيشنهادی به ايران پس از آن صورت گرفت که اعضای دائمی شورای امنيت سازمان ملل، عمدتا به دليل مخالفت چين و روسيه، نتوانستند بر سر قطعنامه ای لازم الاجرا که ايران را موظف به تعليق غنی سازی اورانيوم می کند به توافق برسند.

روسيه و چنين که دارای روابط گسترده تجاری با ايران هستند از اين بيمناکند که چنين قطعنامه ای در نهايت راه را بر تحريم اقتصادی يا اقدام نظامی عليه ايران هموار کند.