لغو آزادگان، سهم ژاپن از مناقشه ايران – آمريکا، آفتاب

آفتاب: بنابر اظهارات وزارت خارجه ژاپن،‌ تاروآسو وزير خارجه اين کشور در گفت‌وگوی تلفنی با کاندوليزا رايس همتای آمريکايی خود،‌گفته که ژاپن آماده است نقشی فعال در ترغيب ايران به تعليق فرآيند غنی سازی هسته ای اش بازی کند. به گزارش روزنامه ژاپنی مانيچی، در اين گفت‌وگوی ۱۰ دقيقه ای رايس هم ابراز اميدواری کرده که واشنگتن و توکيو در اين موضوع رابطه نزديکی داشته باشند.


در همين حال روزنامه اينديا تايمز هم به نقل از مقامات آمريکايی گزارش داده که آنها موفقيت هايی به ويژه در رابطه با ژاپن به دست آورده اند که پيشتر به دليل وابستگی اين کشور به نفت خاورميانه، موضع بی طرفی اتخاذ کرده بود.

اين روزنامه ژاپنی می نويسد که ژاپن، يکی از متحدان اصلی آمريکا و واردکننده نفت از ايران، مشتاق بوده که نقش ميانجی در حل مناقشه هسته ای ايران داشته باشد. اين در حالی است که روزنامه آمريکايی واشنگتن پست می نويسد که به رغم چند ماه فشار آمريکا بر ژاپن، اين کشور همچنان تمايلی به همراهی با دولت بوش برای اعمال تحريم بر ايران در صورت شکست مذاکرات بر سر برنامه هسته ای ايران ندارد.

مقامات ژاپنی معتقدند که کشورشان بيش از هر کشور ديگری از تحريم های احتمالی عليه ايران لطمه می بيند و اگر اجماع جهانی همراه با قطعنامه سازمان ملل يا حمايت کشورهايی مانند چين که در حال حاضر مخالف با تحريم هستند، وجود نداشته باشد،‌ ژاپن هم احتمالا از اقدامات تنبيهی حمايت نخواهد کرد. با اين حال کاخ سفيد اميدوار بوده که ژاپن را برخلاف روسيه و چين که سرسختی دارند، مايل به پيوستن به اين ائتلاف کند.

واشنگتن پست در ادامه می آورد که در صورت شکست مذاکرات، برنامه آمريکا برای اعمال تحريم شديدا به مشارکت ژاپن بستگی دارد و بدون حضور اين کشور، همانطور که مقامات دولت آمريکا گفته اند، تأثير چندانی به دست نخواهد آورد.

ژاپن که مصرف کننده ۲۲ درصد از صادرات نفت ايران است،‌ در حال حاضر در بزرگترين و مدرن ترين ميدان نفتی ايران هم فعاليت دارد و همين سبب شده که در مخمصه انتخاب ميان وفاداری به واشنگتن و منافع انرژی در ايران گرفتار شود. در همين حال ديپلمات های غربی پيشنهاد دولت بوش را برای متمايل کردن ژاپن که بزرگترين شريک تجاری ايران است، آزمونی اساسی برای متحدان آمريکا می دانند که آيا در نهايت منافع خود را برای در فشار قرار دادن ايران فدا خواهند کرد.

به گزارش واشنگتن پست در نشست وزرای دارايی هشت کشور صنعتی در روسيه، وزير خزانه داری آمريکا از ژاپن خواسته که تحريم های احتمالی عليه ايران را بررسی کند ولی وزير دارايی ژاپن پاسخ داده که چنين اقدامی بايد ابتدا به شکلی گسترده با اروپا و ديگران بحث شود. يکی از مقامات ارشد دولت اين کشور هم گفته که بدون حمايت کامل جامعه جهانی، ژاپن هيچ کاری صورت نخواهد داد زيرا در غير اين صورت ممکن است اين کشور از ايران خارج شود و ببيند که شرکت های نفتی کشور ديگری وارد پروژه های ايرانی می شوند. مقامات ژاپنی همچنين از اين نگرانند که تحريم های شديد جای پای چين را محکم تر کند که رقيب اصلی ژاپن در بازار جهانی انرژی محسوب می شود.

از سوی ديگر ايران اعلام کرده که ممکن است قرارداد عظيم توسعه پروژه ميدان نفتی آزادگان را که به شرکت نفتی اينيکس ژاپن سپرده شده، لغو کند زيرا اين شرکت تاکنون توسعه ميدان آزادگان را به سبب مين های موجود در اين منطقه به تعويق انداخته است ولی برخی می گويند که اين تأخير برای اين است که ژاپن زمان بيشتری برای اطمينان از وضعيت مناقشه هسته ای ايران داشته باشد ولی اين کار گويا صبر ايران را به سرآورده است زيرا وزير نفت اين کشور تهديدکرده که در صورت عدم توسعه اين ميدان، ايران تأخير بيشتری را تحمل نمی کند و کار را به مهندسان ايرانی می سپارد.

از زمان آغاز اين پروژه در سال ۲۰۰۴ دولت آمريکا مکررا با آن مخالفت کرده اند ولی ژاپن آن را عاملی حياتی در تأمين انرژی خود می داند. در مقابل مقامات آمريکايی به اين موضوع استدلال می کنند که چنين پروژه ای تنها وابستگی ژاپن را به ايران بيشتر می کند و موجب ايجاد تنگنايی برای ژاپن در مسأله هسته ای ايران می شود.

علاوه بر اينها همانطور که واشنگتن پست اشاره می کند، با اينکه ژاپن است که بايد بزرگترين فداکاری ممکن را بکند ولی عمدتا از مذاکرات ايران کنار گذاشته می شود. منافع ژاپن و آمريکا همچنين اغلب با يکديگر برخورد دارد ولی در مورد ايران اين منافع بيش از پيش برخورد پيدا کرده است.