بيانيه شوراى امنيت عليه ايران و واكنش دولت جمهورى اسلامى، صدای آلمان

كاندوليزا رايس وزير خارجه آمريكا: ايران اينك از هر زمان ديگرى منزوى‌تر است


شوراى امنيت يك ماه به ايران مهلت داد تا غنى‌سازى اورانيوم را متوقف كند. البته در بيانيه‌اى كه شوراى امنيت ديروز چهارشنبه در نيويورك تصويب كرد، اعمال تحريم عليه ايران در صورت عدم اجراى خواستهاى مطرح شده در نظر گرفته نشده است. حال پس از تصويب اين بيانيه، امروز پنج‌شنبه (۳۰ مارس) وزيران خارجه پنج عضو دائم شوراى امنيت به‌اضافه وزير خارجه آلمان، با هم ديدار كردند، تا بر سر يك استراتژى مشترك بلندمدت در رابطه با مناقشه هسته‌اى ايران به گفتگو بپردازند.

با در نظر گرفتن خواست روسيه و چين، دولتهاى غربى داراى حق وتو، از خواست خود مبنى بر دادن ضرب‌الاجل ۱۴ روزه صرف‌نظر كرده، و با دادن مهلتى يك ماهه به ايران موافقت كردند.

خانم كاندوليزا رايس وزير خارجه آمريكا از بيانيه صادر شده عليه ايران به عنوان يك «گام مهم ديپلماتيك» استقبال كرد. در مقابل، محمد جواد ظريف نماينده ايران در سازمان ملل متحد اعلام كرد كه جمهوري اسلامي در مقابل هر گونه فشارى ايستادگى خواهد كرد.

بيانيه صادره عليه ايران برخلاف برخى قطعنامه‌هاى ديگر، از لحاظ حقوق بين‌الملل الزامى براى مخاطب بيانيه به همراه نمى‌آورد، بلكه اين امكان را براى اقدامات آتى شوراى امنيت مهيا مى‌سازد. اعضاى شوراى امنيت از ايران خواسته‌اند، تمامى فعاليتهاى خود در رابطه با غنى‌سازى اورانيوم را چه در عرصه صنعتى و چه در عرصه تحقيقاتى متوقف كند. تحقق توقف غنى‌سازى اورانيوم در ايران نيز بايستى از سوى آژانس بين‌المللى انرژى اتمى مورد بررسى قرار گيرد و تاييد شود.

بر اساس متن بيانيه شوراى امنيت، محمد البرادعى رييس آژانس بين‌المللى انرژى اتمى موظف خواهد بود، پس از يك ماه گزارشى را در مورد پيشرفت يا عدم پيشرفت در رابطه با مناقشه اتمى ايران، تسليم شوراى امنيت كند. شوراى امنيت سازمان ملل متحد اعلام كرد، پذيرش خواستهاى مطرح‌شده در بيانيه توسط ايران (كه بتواند قابل اثبات باشد) مى‌تواند به راه حلى ديپلماتيك در جهت هموار كردن مسير مذاكره بينجامد. البته در بيانيه شوراى امنيت در مورد گامهاى بعدى، چنانچه ايران خواستهاى مورد نظر را اجرا نكند، سخنى به ميان نيامده است. همچنين با پافشارى چين و روسيه، بندى در بيانيه حذف شده كه در آن بر مسئوليت شوراى امنيت سازمان ملل در مورد حفاظت از امنيت و صلح جهانى تاكيد شده بود.

در اين ميان منوچهر متكى وزير خارجه ايران، در برابر خبرنگاران در ژنو، ضمن تاكيد بر آمادگى جمهورى اسلامى براى ادامه مذاكره با آژانس بين‌المللى انرژى اتمى و همكارى با آژانس براى حل مناقشه، اصولا بحث برنامه هسته‌اى ايران در شوراى امنيت را اقدامى با مقاصد سياسى و از اساس غلط دانست. وى از جمله: ”طرح موضوع فعاليتهاى صلح‌آميز هسته‌اى ايران در شوراى امنيت را يك اقدام سياسى مى‌دانيم. اين جايگاه مهم شوراى امنيت را تضعيف مى‌كند. و از سوى ديگر جايگاه مهم آژانس بين‌المللى اتمى را تضعيف خواهد كرد. ما فكر مى‌كنيم كه موضوع فعاليت هسته‌اى ايران در آژانس بايد مورد بررسى قرار بگيرد. انتقال پرونده و يا گزارش پرونده‌اى در فعاليت هسته‌اى به دليل تحقيق و توسعه به شوراى امنيت، بنيان غلطى‌ست كه قطعا قابل دفاع نخواهد بود. برخوردارى از فناورى هسته‌اى براى مصارف صلح‌آميز حق طبيعى كشورها در قالب معاهده «ان.پى.تى» است“.

با وجود تاكيد ايران بر مقاصد صلح‌جويانه در برنامه هسته‌اى خود، خانم كاندوليزا رايس وزير خارجه آمريكا تاكيد كرد كه بيانيه شوراى امنيت متضمن «پيامى بسيار روشن» براى ايران است. وى افزود، تلاشهاى ايران درجهت پنهان نگاه‌داشتن برنامه اتمى و شانه خالى كردن از زير تعهدات بين‌المللى خود، براى جهان قابل پذيرش نيست. وزير خارجه آمريكا تاكيد كرد كه بيانيه نشانگر اين است كه جامعه جهانى در نگرانى نسبت به برنامه هسته‌اى ايران اشتراك نظر دارد. وى پيش از سفرش به برلين براى گفتگو با همتايان خود افزود: ”ايران اينك از هر زمان ديگرى منزوى‌تر است“. جان بولتون ضمن اظهار رضايت از تصويب بيانيه عليه ايران و تمركز وزيران خارجه شش دولت بر گامهاى بعدى در رابطه با مناقشه هسته‌اى، در مورد حضور خانم رايس در برلين گفت: ”وزير خارجه كاندوليزا رايس در متقاعد كردن همتايان خود موفق خواهد بود و وزيران خارجه به پيشرفتهايي دست پيدا خواهند كرد. او مى‌خواهد اين مسئله واضح را مطرح كند كه، اينكه ايران داراى سلاحهاى اتمى باشد غيرقابل قبول است، و او با همتايان خود مشورت خواهد كرد كه چگونه مى‌شود جلوى اين امر را گرفت“.

در اين ميان، به نقل از خبرگزارى فرانس پرس، محمد جواد ظريف نماينده ايران در سازمان ملل هشدار داد كه ايران تسليم فشار و ارعاب نخواهد شد و در مقابل چنين اقداماتى از خود واكنش خوبى نشان نخواهد داد. وى افزود، دولت ايران بيانيه شوراى امنيت را بررسى كرده و نسبت به آن «واكنش مناسب» را نشان خواهد داد.

حال، امروز پنج‌شنبه (۳۰ مارس) وزيران خارجه پنج كشور داراى حق وتو به‌اضافه وزير خارجه آلمان فرانك والتر اشتاين‌ماير، در برلين گرد هم آمده‌اند، تا درباره يك استراتژى مشترك بلندمدت در رابطه با برنامه هسته‌اى ايران با يكديگر به گفتگو بپردازند.

طبق گفته جان بولتون نماينده آمريكا در سازمان ملل، دولتهاى داراى حق وتو، در تصويب بيانيه شوراى امنيت شتاب كردند، تا ديدار در برلين به بحثهاى طولانى و كشدار درباره متن بيانيه نينجامد. بولتون گفت، حال وزيران خارجه شش دولت مى‌توانند به بحث درباره استراتژى آينده بپردازند.

در حالى كه ايران بر اهداف صلح‌جويانه خود در برنامه اتمى‌اش تاكيد مى‌كند، آمريكا و دولتهاى اروپايى اثبات اين ادعا را از مدعى طلب مى‌كنند، كارى كه به‌سادگى امكان‌پذير نيست. جان بولتون در همين رابطه است كه مى‌گويد: ”تكاليف بسيارى در برابر ايران قرار گرفته است“.

بهنام باوندپور