مذاكره آمريكا و ايران در گفتگو با ابولحسن بنى‌صدر، صداي آلمان

روابط ايران و آمريكا اگرچه در سالهاى گذشته هرگز بطور كامل قطع نبوده و همواره بشكل پنهانى و غيرمستقيم در جريان بوده، اما اكنون براى اولين بار دو كشور اعلام كرده‌اند كه قصد دارند برسر ميز مذاكره مستقيم بنشينند. البته فقط برسر موضوع امنيت عراق. از نظر بسيارى صاحب‌نظران مسائل سياسى ايران گفتگوها تنها به عراق محدود نخواهد شد و مناقشه اتمى را نيز دربر خواهد گرفت. آيا می‌توان به اين گزينه و نتايج آن براى حل مسالمت آميز مجادلات برسر فعاليت‌هاى اتمى ايران اميدوار بود؟

مصاحبه از: جمشید فاروقی

دویچه‌وله: آقای بنی‌صدر، با توجه به دشواری‌هایی که آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل در ارتباط با جلب نظر مساعد دیگر اعضای این شورا دارد، به نظر شما اصولا آمریکا و غرب باید چه سیاستی را اکنون در ارتباط با ایران در پیش بگیرد؟

ابوالحسن بنی‌صدر: آمریکا در حال حاضر پذیرفته است مذاکراتی را با رژیم کنونی ایران در مورد عراق انجام بدهد، اما آنچه در شورای امنیت می‌گذرد با آنچه در عراق می‌گذرد در واقع دو مسئله است. دو مسئله‌ی مهم. آنچه در عراق می‌گذرد، طبق گفته‌ی آقای بوش، اینکه تا پایان ریاست جمهوری وی قوای آمریکا در عراق می‌مانند، مگر آنکه او حس کند که شکست خورده است و آنوقت قوایش را بیرون می‌ببرد. آمریکا قبول کرده که با رژیم ایران گفتگو کند و رژیم ایران هم اعتراف کرده است به اینکه در عراق حضور و مداخله دارد. چون اگر نداشت، می‌گفت که من در عراق حضور ندارم، بنابراین گفتگویی نیز با آمریکا ندارم. اما از آنسو رژیمی هم که دارد با آمریکا مذاکره می‌کند در وضعیت بهتری نیست و بنابر اطلاعی که به من رسیده و سخنان دیروز آقای خامنه‌ای آن را تایید می‌کند، ایشان بطور محرمانه به سپاه دستور آماده باش داده و دیروز هم گفته است، ممکن است بعضی از این تهدیدها را اجرا کنند.‌ آن اطلاع می‌گوید که ایشان به این نظر رسیده که چون شورای امنیت از جهت تحریم ایران کار زیادی نمی‌تواند انجام بدهد ـ به لحاظ باج‌هایی که ایران به چین و روسیه داده است‌ـ ، پس قضیه می‌رود روی جنگ.

دویچه‌وله: در همین رابطه آقای بنی‌صدر، در رابطه با اشاره‌تان به مذاکره‌ی مستقیم، یکی از نشریات عربی اعلام کرده که این مذاکرات در سفارت یکی از کشورهای اروپایی هم پیمان آمریکا در بغداد شروع شده است و حتا از یکهفته‌ی پیش. شما اطلاع بیشتری راجع به این قضیه دارید به ما بدهید؟

ابوالحسن بنی‌صدر: منهم آن اطلاع را دیدم، اینکه می‌گوید مذاکرات شروع شده است. مسئله‌ی گفتگوها بعنوان گفتگوهای غیرعلنی از خیلی وقت پیش شروع شده است. دو هفته‌ی پیش در مجلس آمریکا جلسه‌ای سه ساعته بود و در آنجا وقتی از معاون وزیر خارجه آمریکا در باب گفتگو با ایران بر سر مسئله‌ی عراق پرسیدند، وی گفت که این موضوع را در جلسه‌ی علنی نمی‌توانم بگویم. بنابراین، از همانوقت بطور غیرعلنی این گفتگو وجود داشته است. اما حالا یک مسئله‌ی جدید است که اینها دارند برای نخستین بار گفتگوی علنی می‌کنند، والا ۲۷ سال است و در طی این سالها اینها که بدون گفتگو نبوده‌اند و مسایلی از قبیل «ایران گیت»‌ و «اکتبر سورپرایز» و... و... و... نشان می‌دهد که اینها یک رشته معاملات محرمانه داشته‌اند، اما الان یک وضعیت جدید است.

دویچه‌وله: در همین رابطه، آقای بنی‌صدر، یکی از مسایلی که ذهن خیلی‌ها را مشغول کرده، این است که آیا این گفتگوها فقط حول محور بحران عراق می‌چرخد یا اینکه مقدمه‌ای‌ست برای گفتگو بر سر برنامه‌ی اتمی ایران؟

ابوالحسن بنی‌صدر: توجه بکنید، مسئله‌ی بحران عراق یک مسئله‌ تنهایی نیست و همین مقدمه‌ای که برایتان گفتم معلوم می کند، مسئله‌ی عراق یک مسئله‌ی تنها و بریده از مسئله‌ی اتم و مهمتر از این، بریده از رژیم ایران و طبیعت این رژیم و روابطی که آمریکا با منطقه دارد نیست. شما فرض کنید که آمریکا، اینطور که آقای بوش احتمالش را می‌دهد و قبول می‌کند چنین احتمال شکستی وجود دارد، شکست‌خورده از عراق بیرون برود. این به معنای مرگ آمریکاست بعنوان تنها ابر قدرت دنیا و این مسئله‌ی کوچکی نیست. این مسئله وصل است به مسئله‌ی اتمی، وصل است به استراتژی آمریکا در آن منطقه خاورمیانه بزرگ، وصل است به مسئله‌ی نفت آینده‌ی منابع منطقه برای آمریکا و وصل است به مسئله‌ی اسراییل.

دویچه‌وله: آقای بنی‌صدر بعنوان آخرین پرسش. امروز خبری داشتیم که آقای البرداعی به برلین می‌آید و با صدراعظم آلمان،‌ خانم مرکل و همینطور با اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان گفتگو دارد سر قضیه‌ی برنامه ی اتمی ایران. می‌خواستم بدانم آیا شما برای تلاشهای دیپلماتیکی که هم اکنون به موازات مذاکرات و گفتگوهای شورای امنیت در جریان هست اصولا شانسی قائل هستید؟

ابوالحسن بنی‌صدر: من یک اطلاعی به شما دادم، اطلاع دیگری را نیز به شما بگویم. در رابطه با این آماده باشی که آقای خامنه‌ای به سپاه داده و من به آن اشاره کردم، این دو وجه دارد. یک وجه آن این است، اگر آنچیزی شد که آقای رفسنجانی زمانی که رییس جمهور بود می‌خواست بکند، یعنی موافقتی از نوع موافقت قذافی با آمریکا و اخیرا هم، البته نه بطور علنی، بلکه در جلسات خصوصی و خودی گفته است که آمریکا به کمتر از قذافی راضی نمی‌شود و باید یک تضمین امنیتی گرفت و این قضیه اتمی را تمام کرد. حالا‌ اگر این بشود، این آماده‌باشی که آقای خامنه‌ای داده، می‌شود کودتای ۲۸ مرداد و آن قراردادی که امضا می‌کند هم، خواهد شد کنسرسیوم. در واقع مقایسه‌ای که کرده بود بین نهضت ملی‌شدن نفت و این قضیه اتم وارونه می‌شود و اگر نه، اینکار را نکند و تسلیم نشود، بازهم این آماده‌باش معنی پیدا می‌کند و معنایش این است که می‌رود به پای جنگ. خوب،‌ حالا در این وضعیت پاسخ پرسش شما چه می‌شود! پاسخ شما این است که آنچه این رژیم می‌خواهد در واقع تضمین امنیت خودش است و آن را هم غیر آمریکا کسی نمی‌تواند به او بدهد، یعنی نه آلمان می‌تواند به او بدهد، نه انگلیس و نه فرانسه و این را هم قبلا به ایران گفته‌اند که این چیزی که شما از ما می‌خواهید، این را آمریکا می‌تواند بدهد. پس بنابراین، این توافق را با ما بکنید تا ما برویم از آمریکا این را برای شما بگیریم.

دویچه‌وله: با تشکر از آقای بنی‌صدر که وقت‌شان را در اختیار شنوندگان دویچه وله‌، صدای آلمان، قرار دادند.