پرويز ورجاوند:
بنياد جنبش ملي شدن صنعت نفت مبارزه با استعمار و ساختار بيمار حكومت بود
تهران- خبرگزاري كار ايران
پرويز ورجاوند گفت: اساس و بنياد جنبش ملي شدن صنعت نفت رودررويي با قدرت استعماري و مبارزه با ساختار بيمار حكومت بود كه زير نفوذ سلطهگران خارجي قرار داشت.
به گزارش خبرنگار "ايلنا"، عضو جبهه ملي ايران در همايش بررسي نهضت ملي شدن صنعت نفت كه از سوي انجمن علمي دانشجويان دانشكده حقوق و علوم سياسي برگزار شده بود، با تاكيد بر اينكه بايد براي اداره جامعه با تاريخ ايران آشنا شويم و ابعاد مختلف اين سرزمين را به خوبي بشناسيم، گفت: شرايط ايران در منطقه حساس است و اگر وقايع جهان را به درستي مورد بررسي قرار بدهيم، بدون شك كاري نميكنيم كه ايران گريبانگير بحران شود.
وي شناخت تاريخ اين سرزمين و رويدادهاي گذشته آن را يك ضرورت دانست و با بيان اينكه مسأله جنبش ملي شدن صنعت نفت را بايد در دو زمينه مورد بررسي قرار داد، گفت: محور نخست آنكه جامعه ايران كه بيش از 100 سال در شرايط بسيار نامناسب قرار داشت و همواره در گذشته به عنوان يك قدرت در منطقه محسوب ميشد، ديگر اثر خود را نداشت و از آغاز قاجاريه ملت ايران زير فشار قدرت استعماري انگليس قرار داشت.
ورجاوند افزود: جنبه ديگر بررسي اين جنبش آن است كه بايد به ساختار بيمار حكومت در آن مقطع توجه شود، اين حكومت همواره مورد استعمار قرار داشته و در مقابل سلطهگران درميماند و پي در پي در معرض لطمات مختلف قرار داشت كه اگر اين امر به درستي تحليل شود، متوجه خواهيد شد ساختار بيمار جامعه تمام جامعه ايران را از پويايي باز نگه داشته بود.
اين فعال سياسي حاصل جنبش ملي شدن صنعت نفت را رسيدن ملت ايران به خودباوري دانست و اظهار داشت: اين جنبش ملت را در مسيري قرار داد كه توانست خود را در مقابل سلطهگران بشناسد و فضاي ايران را تغيير دهد.
ورجاوند خاطر نشان كرد: مصدق در مبارزات خود دو محور را مد نظر داشت، يكي بحث ملي شدن صنعت نفت و قطع دست بيگانگان از منابع كلان ايران و دوم حركت به سوي آزادي پارلمانتاريستي. اين دو محور باعث شد تا جامعه ايران كه در يك شرايط پر فشار قرار داشت، بتواند به يك خيزش اثرگذار برسد كه اين خيزش تداوم پيدا كرد.
عضو جبهه ملي ايران ادامه داد: عليرغم جريان كودتا، بر اثر همين جنبش بود كه در يك برهه ملت ايران توفيقي به دست آورد تا ساختار كشور را تغيير اساسي بدهد، از زماني كه اين حركت آغاز ميشود در يك فاصله زماني كوتاه آمريكاييها قصد دارند گام به گام در كنار انگليسيها اين حركت ملي را مهار كنند.
ورجاوند خاطرنشان كرد: آمريكا براي اينكه بتواند از منابع ملي ما استفاده كند، قصد داشت اين خيزش را در جهت اهداف خود قرار دهد، حتي قدرت مقابل او شوروي هم به دنبال اين مسأله بود البته از نظر آمريكاييها تمام كشورهايي كه در كنار آنها قرار نگيرند، جريان تابع اتحاديه شوروي هستند و از نظر قدرت شوروي هم جرياني كه در اردوي آنها قرار نداشت، در اردوي سرمايهداران بود.
وي افزود: هر دوي اين قدرتها معتقد بودند بايد مقابل حاكميت ملي در ايران بايستند، آمريكاييها ميخواستند تا ايران همواره در چارچوب غرب حركت كند.
ورجاوند جنبش ملي شدن صنعت نفت را يك حركت عظيم عنوان كرد كه به درستي درك نشده است و افزود: بازتاب اين حركت را ميتوان در ملي شدن كانال سوئز مشاهده كرد، آن وقت است كه ميتوانيم به اين نتيجه برسيم كه چه كار شگفت و عظيمي صورت گرفته است.
وي ادامه داد: هنر بزرگ دولت مصدق و جبهه ملي آن بود كه توانست در آن شرايط با هوشياري به گونهاي عمل كند كه افكار عمومي جهان به دفاع از ايران بپردازد و سازمانهاي جهاني به خواست ملت ايران تمكين كنند.
------------------------------
ابراهيم يزدي:
بزرگترين خدمت جنبش ملي شدن صنعت نفت ايجاد حس اعتماد به نفس در ملت بود
قياس جنبش ملي شدن صنعت نفت با رسيدن ايران به فناوري هستهاي معالفارغ است
تهران- خبرگزاري كار ايران
دبير كل نهضت آزادي ايران گفت: جنبش ملي شدن صنعت نفت آنچنان اعتمادي به ملت ما داد كه توانستيم پنجه در پنجه انگلستان بدهيم و با آن مبارزه بكنيم كه اين بزرگترين خدمت اين جنبش به ما بود.
به گزارش خبرنگار "ايلنا"، ابراهيم يزدي در همايش بررسي نهضت ملي شدن صنعت نفت كه از سوي انجمن علمي دانشجويان دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران برگزار شد، با بيان اينكه تاريخ ايران سه مرحله در جهت آزادي و استقلال مبارزه داشته است، گفت: جنبش مشروطه، جنبش ملي شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامي ايران سه فراز از تاريخ مبارزه ايران جهت استقلال و آزادي است.
وي با بيان اينكه اين سه فراز ضد استيلاي بيگانه و استبداد بوده است، گفت: مبارزه عليه استيلاي بيگانه و استبداد دو روي يك سكه هستند و بدون آن هيچ جنبشي نميتواند به ثمر برسد.
يزدي تصريح كرد: تجربه تاريخ ايران نشان داده است كه در شورش تنباكو و نهضت ملي شدن صنعت نفت استيلاي بيگانه از كانال استبداد آغاز ميشود، حتي در جنبش ملي شدن صنعت نفت نيز مشاهده كرديم كه كودتا از كانال دربار به ثمر رسيد، به همين جهت است كه پس از كودتا محور مبارزات، ضد استبدادي شد و تا زماني كه استبداد از بين نرفت، استيلاي بيگانگان وجود داشت.
وي خاطرنشان كرد: هدف جنبش ملي شدن صنعت نفت مبارزه عليه رخنه بيگانگان بود، در آن مقطع بيگانگان آنچنان در جامعه ما نفوذ كرده بودند كه حتي وزير و نماينده مجلس را تعيين ميكردند و تمام اركان كشور به دست آنها بود كه جنبش ملي شدن صنعت نفت به اين سلطه پايان داد.
دبير كل نهضت آزادي ايران دومين اثر جنبش ملي شدن صنعت نفت را احساس اعتماد ملي بيان كرد و اظهار داشت: نظامهاي استبدادي همواره ملتها را دچار تحقير ميكنند، به همين جهت است كه استبداد رضاخاني 20 سال اعتماد ملت ما را گرفته بود.
يزدي با اشاره به اختلافهاي موجود در خصوص تاريخ ملي شدن صنعت نفت، پرداختن به آنها را مثبت ندانست و گفت: اظهارات مدعيان اين حرفها هيچ كدام سنديت ندارد و ما بايد تلاش كنيم تا زواياي تاريك اين حادثه تاريخي روشن شود و در اين خصوص به بحث علمي بپردازيم.
وي افزود: بايد در پاسخ به كساني كه ميگويند كاشاني براي اولين بار طرح ملي شدن صنعت نفت را اعلام كرد، بگويم كه اولين بار نامه كاشاني توسط مصدق در بيست و دوم آذرماه در مجلس خوانده شد، آقاي كاشاني اين طرح را مطرح كرد در حالي كه در چهارم آذرماه همان سال كميسيون ويژه نفت تشكيل و طرح ملي شدن صنعت نفت طراحي شده بود البته من نه آناني كه كاشاني را خودفروخته ميدانند و نه كساني كه مصدق را خائن معرفي ميكنند، هيچ كدام را قبول ندارم.
يزدي خاطر نشان كرد: برخي جريانها در ايران قصد داشتند نيروهاي موثر در جنبش ملي شدن صنعت نفت مانند آيتالله كاشاني را از مصدق جدا كنند و همواره مطرح ميكردند كه حكومت مصدق برابر است با حكومت تودهايها و قصد داشتند اين مسأله را جا بيندازند.
وي با تاكيد بر اينكه بايد از تاريخ درس گرفت، اظهار داشت: هر زماني كه ملت ما با هم كار كردهاند و وحدت ملي داشتهاند، به نتيجه رسيدهايم اما هر وقت كسي گفته است كه هر چه من ميگويم، درست است، هيچگاه ملت ما پيروز نشده است.
يزدي در خصوص مقايسه جنبش ملي شدن صنعت نفت با رسيدن ايران به فناوري هستهاي، اظهار داشت: اين امر قياس معالفارغ است، در آن مقطع ما يكسري منابع طبيعي داشتيم كه خارجيها ميخواستند به آنها دست پيدا كنند و ما قصد داشتيم از منابع خود دفاع كنيم و دست دخالت آنها را كوتاه كنيم.
وي افزود: ما عضو ان.پي.تي هستيم و حق داريم از دانش فناوري هستهاي استفاده كنيم اما اينكه آيا مطالعه علمي و اقتصادي در اين صنعت انجام شده است يا خير، جاي سوال است و به هيچ قدرتي مربوط نيست كه ما چه انرژي داريم؟ ما فقط بايد بررسي كنيم كه رسيدن به اين انرژي براي ما به صرفه است يا خير؟
---------------------------------
سيدمحمود كاشاني:
قانون ملي شدن صنعت نفت بدون پشتوانه ملت چند سطر بيشتر نيست
تهران- خبرگزاري كار ايران
سيدمحمود كاشاني گفت: قانون ملي شدن صنعت نفت يك قانون عادي نيست بلكه اين قانون دستاورد 10 سال مبارزه ملت ايران است كه در چند سطر تجلي پيدا كرده است.
به گزارش خبرنگار "ايلنا"، فرزند آيتالله سيد ابوالقاسم كاشاني در همايش بررسي جنبش ملي شدن صنعت نفت كه از سوي انجمن علمي دانشجويان دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران برگزار شد، با بيان اينكه امروز ملت ما ملتي در صحنه است و يكپارچه از حاكميت ملي حمايت ميكند، گفت: اين ملت در برابر جامعه جهاني كه با قلدري قصد دارد با زير پا گذاشتن منشور حقوق بشر و معاهدات آژانس از حق در دستيابي به انرژي صلحآميز هستهاي ايران جلوگيري كند، ايستاده است و از كشور خود دفاع ميكند.
وي با بيان اينكه 50 سال از تاريخ ملي شدن صنعت نفت ميگذرد، اظهار داشت: اگر ما قانون ملي شدن صنعت نفت را بدون پشتوانه ملت در نظر بگيريم، فقط چند سطر از آن باقي ميماند.
كاشاني خاطر نشان كرد: كشورهاي بيگانه در شهريور 1320 قصد داشتند حكومت ايران را سرنگون كنند، در آن مقطع 500 كارشناس صنعتي آلماني در ايران به فعاليت ميپرداختند كه انگليسيها و شورويها به اين بهانه كه آنها قصد دارند دولت ايران را سرنگون كنند، وارد خاك ايران شدند و با وجود آنكه دولت ايران اعلام بيطرفي كرده بود، آنها از شمال و جنوب به كشوري كه ارتشي نوپا داشت و توانايي برخورد با دو ابرقدرت را نداشت، حمله كردند.
وي افزود: انگليسيها به دنبال تسلط بر منابع نفتي ايران بودند و از هر طريقي قصد داشتند نفوذ خود را در ايران گسترش دهند، به گونهاي كه سفير انگلستان در انتخابات مجلس چهاردهم ليست 80 نفري را معرفي كرد تا نمايندگان آنها در مجلس حضور داشته باشند. سفير شوروي نيز ليست 12 نفري خود را معرفي كرد؛ اين همان دموكراسي است كه غربيها قصد دارند در ساير كشورها اجرا كنند.
كاشاني خاطر نشان كرد: در شرايطي كه هيچ روزنه ايستادگي وجود نداشت، صداهاي اعتراض بلند شد كه در راس آنها آيتالله كاشاني به مبارزه با بيگانگان پرداخت، به گونهاي كه متفقين ميخواستند او را بازداشت كنند و وي مجبور شد مخفيانه به مبارزات خود ادامه دهد.
فرزند آيتالله سيد ابوالقاسم كاشاني افزود: در حالي كه آيتالله كاشاني در خفا به سر ميبرد، كانديداي مجلس شد و حتي راي آورد ولي انگليسيها به وي اجازه ورود به مجلس را ندادند اما در سال 1327 ملت ايران مجددا اتحاد خود را به دست آورد و براي اولين بار بود كه نماز عيد فطر به صورت دسته جمعي خوانده شد، طبيعي بود كه با اين اتحاد صحنه براي حضور بيگانگان خالي گذاشته نشده بود.
وي تصريح كرد: غربيها در سال 1327 انگليسيها تصميم گرفتند با افزايش قيمت پول نفت، ملت ايران را راضي كنند و شوروي را از صحنه سياست خارج كنند. پيشنويسي براي قرارداد جديد آماده كردند كه عملا يك ديكتاتوري واقعي بود. پس از سپري شدن شهريور 20 در حالي كه ملت در صحنه حضور داشت، آنها ميخواستند ملت را از صحنه خارج كنند و به همين جهت آيتالله كاشاني را به بهانه تيراندازي به شاه تبعيد كردند.
كاشاني ادامه داد: ايشان در تبعيد پيامي به مجلس فرستادند و ديدگاههاي خود و ملت ايران را بيان كردند، آنها در اين پيام ملت ايران را مورد خطاب قرار دادند كه نفت بايد به صورت رايگان در اختيار اجنبي قرار نگيرد و به شاه گفتند كه بايد عدالت اجتماعي و آزادي را رعايت كند.
وي افزود: تنها پنج تن از نمايندگان مجلس مقابل اين لايحه انگليسيها ايستادند كه سنگ بناي ساختمان بلندي را گذاشتند كه دستاورد آن در اسفند 29 به دست آمد.
اين استاد دانشگاه خاطر نشان كرد: در انتخابات دور شانزدهم مجلس آيتالله كاشاني ليست هشت نفرهاي را از لبنان به مردم تهران سفارش كردند كه اين ليست به طور كامل راي آورد و در 23 خرداد 1329 با يك تجليل باشكوه ايشان وارد ايران شدند و سنگبناي يك پيروزي بزرگ را گذاشتند.
كاشاني ادامه داد: در همان مقطع ايشان پيامي به مجلس ميدهند و ميگويند نفت متعلق به تمام ملت ايران است و بايد سلطه سياسي و اقتصادي بيگانگان از منابع نفتي كوتاه شود و اگر اين پشتوانه نبود، آيا كسي ميتوانست نفت را ملي كند؟
وي تصريح كرد: هدف از پيروزي نهضت، محدود كردن حكومت نظامي, ايجاد آزادي مطبوعات, اصلاح قانون انتخابات و استيفاي حقوق ملت بود. در آن مقطع دست مصدق براي انتخاب وزرايش باز گذاشته شده بود تا وي در رسيدن به اين اهداف تلاش كند البته مصدق وزراي ضعيفي اتخاذ كرد و متاسفانه به دو هدف يعني اصلاح قانون انتخابات و اجراي قانون ملي شدن صنعت نفت عمل نكرد.
كاشاني افزود: مصدق تعهد داده بود كه اين دو مساله را اجرا كند و هركس امروز مدعي است كه وي اين دو كار را انجام داده است، سند آْن را بياورد و اگر اين دو كار را انجام نداده است، بايد دلايل آن بررسي شود تا مسووليت عدم انجام اين دو هدف مشخص شود كه بر عهده كيست؟
advertisement@gooya.com |
|
وي خاطر نشان كرد: 50 سال از آن زمان ميگذرد و عدهاي تنها كاشاني را تخريب ميكنند و مجلس و ملت را متهم ميكنند كه يك نفر را تبرئه كنند، در حالي كه ملت ايران ملتي مقاوم بودند و علماي بزرگ نيز همگي در خدمت دولت مصدق قرار داشتند، امروز اسناد به قدري مشخص است كه هيچ نيازي به جعل اسناد نداريم.
كاشاني ادامه داد: دولتي كه تمام نيروها و امكانات را در اختيار داشت، چگونه ميشود كه ظرف چند ساعت سقوط كند؟ اين چه ادعايي است كه ميگويند عليه دولت مصدق كودتا شده است، تمام واحدهاي نظامي حامي مصدق بودند، من آمادگي دارم با هر كسي كه اين مسائل را مطرح و ملت ايران را قرباني ميكنند، به مناظره بنشينم.