واکنش فعالان جنبش دانشجویی به سخنان اخیر خاتمی، مومنی: دانشجويان تندرو نبودند؛ خاتمي به عهد خود وفا نكرد، ادوارنيوز

ادوار نيوز: به دنبال گفت و گوي چندي پيش سيد محمد خاتمي رئيس جمهور سابق با خبرگزاري دانشجويان ايران( ايسنا) كه در آن وي به بازخواني بخشي از رفتار دولت خود با دانشجويان پرداخته بود بر آن شديم تا در گفت و گويي با دو تن از فعالين دانشجويي آن دوران به تحليل برخي از گفته هاي رئيس جمهور سابق بپردازيم. آنچه در زير مي خوانيد ماحصل گفت‌وگوي ما با عبدالله مومني دبير تشكيلات سابق دفتر تحكيم وحدت و مجيد فراهاني عضو سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت و عضو شوراي مركزي جبهه مشاركت پيرامون سخنان اخير خاتمي است:

عبدالله مومني : دانشجويان تندرو نبودند؛ خاتمي به عهد خود وفا نكرد.

عضو سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت گفت: گفت و گوي اخير خاتمي و پذيرش بخشي از اشتباهات دوران هشت ساله رياست جمهوري اش اگر چه در نگاه اول مثبت به نظر مي رسد ولي با توجه به خروج وي از قدرت طبيعي است كه نمي تواند موثر باشد.اعتراف به اشتباه پس از كناره گيري از قدرت بيشتر به يك اظهارنظر فانتزي شبيه است و نمي تواند واجد معناي خاصي باشد.

عبدالله مومني در گفت و گو با ادوار نيوز در مورد آنچه كه خاتمي از آن به عنوان "تندروي دانشجويان "نام برده است گفت: واقعيات فضاي د انشجويي در چند سال گذشته حاكي از تندروي هاي دانشجويان نبوده است بلكه نشان دهنده ترمزهاي اقتدارگرايان در مسير اصلاحات و كندروي‌هاي اصلاح طلبان است.دانشجويان جز اصرار بر پيگيري خواسته‌ها و عقب ننشستن در مسير اصلاحات هيچ خواسته ديگري نداشتند .در حالي كه اين موضوع از سوي ايشان به تندروي تفسير مي شود.

وي با اشاره به تاكيد خاتمي بر نقش دانشجويان در بوجود آمدن دوم خرداد و شروع حركت اصلاحي گفت: خاتمي پيش از انتخابات سال 76 در ديدارهايي كه با اعضاي شوراي مركزي وقت دفتر تحكيم وحدت داشتند، وعده‌هايي دادند كه بعدها متاسفانه از آنها عدول كردند . به عنوان مثال ايشان مي گفتند كه «بنده حاضر نيستم مانند رئيس جمهور پيشين (هاشمي رفسنجاني) پيگير خواسته هاي رهبري باشم ودر سخنانم مكرر به گفته‌هاي رهبري وابسته شوم.» در حاليكه ما مي‌ديديم كه خاتمي به دفعات به رهبري تكيه كرد و بارها در سخنانش به وي استناد كرد.

عضو سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت گفت : دانشجويان انتظار وفاي به عهد از خاتمي داشتند و اين انتظار اصلا نابجا يا تندروانه نبود.

مومني با يادآوري ديدار خاتمي با دانشجويان در 16 آذر سال گذشته گفت : در آن روز وقتي دانشجويان از خاتمي انتقاد كردند؛ وي واكنش تندي نشان داد و حتي آنها را به اخراج از سالن تهديد كرد.امروز وي به اشتباهش اعتراف مي كند ، در حاليكه براي اين اعتراف به اشتباه ديگر خيلي دير شده است و آن موقع لازم بود كه متوجه اين موضوع باشد.

وي تصريح كرد : به اعتقاد ما اصلاح طلبان حكومتي عاملين اصلي شكست اصلاحات بودند و بايد در مقابل وجدان عمومي جامعه پاسخ‌گوي مواضع اعتدال‌گونه خود باشند. اين هنر نيست كه پس از خروج از قدرت به اشتباهاتشان اعتراف كنند در حاليكه در زمان حاكميتشان با عملكرد مصلحت انديشانه خود باعث استحكام پايه‌هاي اقتدارگرايي در جامعه شدند.

دبير تشكيلات سابق دفتر تحكيم وحدت خاتمي را نماينده دانشجويان و دانشگاهيان در ساختار قدرت دانست كه قرار بود مطالبات قشر فرهيخته جامعه را پيگيري كند. در حاليكه وي در شكاف ميان حاكميت و نخبگان ،سمت حاكميت را گرفت و در مقابل روشنفكران و دانشجويان ايستاد.

مومني در پاسخ به سئوالي در مورد گفته‌هاي اخير خاتمي مبني بر عقب نشيني وي از برنامه‌هايش و ترجيح مصلحت‌هاي نظام و حكومت بر منافع مردم اين اظهارات خاتمي را متناقص دانست وگفت: آقاي خاتمي اين موضوع را بارها تكرار كرده است و اين نشان مي دهد كه وي پذيرفته است كه در نظام جمهوري اسلامي خواسته‌هاي مردم و حاكميت از هم جداست .در حاليكه در يك نظام دموكراتيك اينگونه نيست و منافع مردم وحاكميت هم‌جهت است.

مومني درباره بخش ديگري از سخنان خاتمي كه خواسته‌هاي دانشجويان را فراتر از جامعه يا خارج از برنامه هاي اصلاحات دانسته بود گفت: سئوال جدي ما اينست كه مگر دانشجويان چه خواسته‌هايي داشتند كه فراتر از جامعه يا برنامه هاي ايشان بود. آيا به انتها رساندن پرونده قتل‌هاي‌زنجيره‌اي و افشاي حقايق آن فراتر از خواست جامعه بود؟ آيا پيگيري فجايع كوي دانشگاه تهران خارج از اهداف آقاي خاتمي و اصلاحات بود؟ آيا برگزار‌نكردن انتخابات فرمايشي مجلس هفتم خواسته‌اي نابجا و تندروانه بود؟

عضو سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت گفت : خاتمي بارها بر اين نكته تاكيد كرده بود كه من رهبر اصلاحات نيستم. لذا ايشان نمي‌تواند اهداف و خواسته هاي اصلاحات را تعريف كند. ايشان شاقول اصلاحات نيستند كه انحراف از نظر ايشان انحراف از اصلاحات باشد. خواست اصلاحات بايد مطابق با خواست جامعه و بدنه اجتماعي اصلاح‌طلبان باشد كه دانشجويان بخش عمده اين بدنه اجتماعي بودند.

مومني با اشاره به بخش ديگري از سخنان اخير خاتمي كه انتخابي شدن روساي دانشگاه را از دستاوردهاي اصلاحات دانسته است گفت : در دوران ايشان تنها رئيس چند دانشگاه با نظر هيات علمي انتخاب شدند كه يك‌نفر از آنها (دكتر صالحي)نيز به بدترين شكل ممكن از سمت خود بركنار شد.

وي گفت : عدم پايداري اين ساز وكار نشان از غير دموكراتيك بودن آن دارد.زيرا خاتمي و وزير علوم وي نتوانستند در مقابل فشارهاي اقتدارگرايان مقاومت كنند و انتخابي شدن روساي دانشگاه‌ها را نهادينه كنند.

عضو سابق شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت درباره تاكيد خاتمي بر دستاوردهاي اصلاحات گفت: اعتقاد من اينست كه دانشگاه اين ظرفيت را دارد كه فارغ از شعار ، شانتاژ و مظلوم‌نمايي به نقد دستاوردهاي مورد نظر آقاي خاتمي بپردازد و جا دارد كه ايشان در مورد فرصت سوزي‌ها و كندروي‌هايشان در مسير اصلاحات پاسخگو باشند و قضاوت نهايي را نيز به عهده دانشجويان و مردم بگذارند.

وي در پايان تصريح كرد : به هر حال آنچه كه امروز مشاهده مي‌كنيم اينست كه حضور هشت ساله آقاي خاتمي و اصلاح‌طلبان در حاكميت منجر به استقرار حاكميتي يكدست شد و از درون دولت اصلاح‌طلب ايشان،شخصي بيرون آمد كه حامل پيام تندروترين لايه‌هاي اقتدارگرايان است.اين موضوع نشان مي دهد كه اصلاحات پايدار نبوده و جامعه شرايط بازگشت به قبل از دوم خرداد را دارد.

مجيد فراهاني : توقع تعامل خاتمی با جریان دانشجویی توقع گزافی نبود.

عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ایران اسلامی گفت: به اعتقاد من آقای خاتمی در شرایطی وارد انتخابات ریاست جمهوری 76 شد که نه مجموعه منسجمی از احزاب یا مطبوعات از ایشان حمایت کردند و نه بسیاری از شخصیتهای سیاسی در این زمینه فعال بودند. ولی این جریان دانشجویی و خصوصا دفتر تحکیم وحدت بود که ایشان را به حضور در این عرصه ترغیب کرد در حقیقت خاتمی از دریچه دانشگاه و جنبش دانشجویی وارد جامعه و جریان انتخابات شد و این دانشجویان بودند که در تمام شهر ها و مراکز آموزشی و حتی در دور افتاده ترین نقاط کشور اقدام به شناساندن خاتمی به مردم کردند. لذا توقع تعامل خاتمی با جریان دانشجویی توقع گزافی نبوده و نیست. از این منظر اعتقاد من این است که متاسفانه تعامل خاتمی با دانشگاه دچار مشکل بود
مجید فراهانی در گفتگو با ادوارنیوز پیرامون سخنان اخیر خاتمی گفت: متاسفانه آقای خاتمی با پشتوانه 20 میلیون رای دهنده می توانست بسیاری از آرمانهای جریان دانشجویی که منبعث از آرمانهای جامعه بود را به پیش برد. ولی اصرار بیش از حد ایشان مبنی بر لحاظ کردن همه پارامترهای سیتم موجود و در حقیقت اصرار بیش از حد بر عدم ایجاد هر گونه تنشی در جامعه عملا مخالفان اصلاحات را در جهت هدر دادن تلاشها و کوششهای جنبش دانشجویی جری تر کرد.
فراهانی گفت: رویکرد خاتمی در عدم پافشاری بر پیشبرد آرمانهای اصلاحی عملا باعث شد که اصلی ترین جریان حامی ایشان به تدریج از صحنه خارج شود و شاید یکی از دلایل پیروزی جریان مخالف اصلاحات در انتخابات اخیر همین روحیه آقای خاتمی بود.

عضو سابق شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت تعامل خاتمی با جریان دانشجویی را مناسب ندانست و گفت: متاسفانه اصرار بیش از حد خاتمی بر استفاده از نیروهای قدیمی و اطرافیان خود در بدنه مدیریتی کشور موجب شد تا تحرک مدیریتی مناسب در جهت پیاده سازی اهداف اصلاحات اعمال نشود که استفاده از نیروهای جوان دانشجویی می توانست از این امر جلوگیری کند. امری که این روزها احمدی نژاد با استفاده از هواداران جوان خود انجام می دهد.
وی گفت: اگر در ابتدای روی کار آمدن دولت خاتمی امکان جلسات مستمر جریان دانشجویی با ایشان وجود داشت متاسفانه در سالهای پس از آن هیچ مکانیزمی در دستگاه خاتمی جهت انتقال دیدگاههای جنبش دانشجویی به ایشان وجود نداشت. این دو عامل موجب شد تا عملا ارتباط خاتمی با اصلی ترین هوادارنش قطع شود و زمینه جری تر شدن مخالفان اصلاحات برای برخورد با جنبش دانشجویی و شخص خاتمی فراهم آید.

مجید فراهانی گفت: انفکاک و عدم اتصال جنبش دانشجویی با خاتمی از طریق کانالهای مشخص هم موجب رادیکالیزه شدن جریان دانشجویی را فراهم آورد و هم باعث شد تا انتقادات دانشجویان از خاتمی به صراحت در فضای عمومی جامعه مطرح گردد.

عضو سابق شورای مرکزی دفتر تحکیم در پاسخ به سوال ادوارنیوز پیرامون علت انشقاق در دفتر تحکیم گفت: عدم پایبندی به خرد جمعی مجموعه و اصرار بر ادامه حرکات حداکثری در دو سر طیفهای موجود باعث شد تا مجموعه تحکیم دچار انشقاق شود .

عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت امکان بازگشت جامعه به پیش از دوم خرداد را بعید دانست و گفت: زمانی که آگاهی و دانش در جامعه ای ایجاد می شود امکان از میان بردن آن در اذهان جامعه غیر ممکن است. اگر امروز مشاهده می کنیم که اقبال عمومی نسبت به جریان اصلاحات در جامعه کمرنگ شده است دلیلش عدم توجه اصلاح طلبان به بخش عمده ای از مطالبات توده های مردم برای تحقق عدالت اجتماعی و رفاه بود.

وی افزود: متاسفانه بیشتر توجه اصلاح طلبان معطوف به طبقه متوسط جامعه بود و حتی در بسیاری از دستگاههای اجرایی دولت خاتمی نسبت به اقشار ضعیف جامعه بی توجهی صورت گرفت. این در حالی بود که به رغم وجود ذخایر ارزی کافی تلاشی در جهت رفع نیازهای اساسی جامعه صورت نمی گرفت و طبیعی بود که در جریان انتخابات اخیر مردم در انتخاب میان هاشمی با آن سابقه تعدیل اقتصادی و احمدی نژاد با شعار عدالت اجتماعی و رفاه به گرایش دوم متمایل شوند.

وی در این حال دستاوردهای دولت خاتمی را قابل توجه دانست و گفت: در دوران دولت اصلاحات مفاهیم و پارادایم هایی همچون دموکراسی و حقوق بشر وارد گفتمان عمومی جامعه شد به نحوی که حتی دولت جدید نیز مجبور است در تبلیغات رسانه ای خود این موضوعات را لحاظ کند .

وی تنش زدایی با دنیای خارج و ایجاد اعتماد نسبی به ایران و فعالیتهای و پروژه های زیر بنایی و عمرانی بزرگ را از دیگر دستاوردهای مهم دولت خاتمی بر شمرد.

عضو سابق شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت دانشگاه را مناسب ترین محمل برای نقد دستاوردهای دولت اصلاحات دانست و گفت: یکی از نقاط ضعف ملت ما نداشتن حافظه تاریخی است. که موجب می شود نتوانیم از اتفاقات پیش آمده در تاریخ خود درس آموزی کنیم. به هر حال دوران اصلاحات تجربه جدیدی بود که اگر نقد مناسبی پیرامون آن صورت گیرد می تواند برای آیندگان تجربه مناسبی باشد کاری که در مورد جریان ملی شدن نفت رخ نداد.