معاملات میلیاردی شرکتهای آلمانی در ایران، آفتاب

روزنامه اقتصادی «هندلز بلات» در آلمان با شادمانی از موفقیت میلیونی شرکت های آلمانی در ایران خبر می دهد و می نویسد:با وجود بحران سیاسی در مورد برنامه های اتمی جمهوری اسلامی، بازرگانان آلمانی معاملات درخشانی در ایران انجام می دهند.

میشائیل توکوس مدیر اتاق بازرگانی آلمان در تهران از این بابت بسیار خوشحال است. بنا به اظهارات وی، حجم معاملات آلمان با ایران در سال 2004 به بیش از یک سوم افزایش یافت. این معاملات عمدتا شامل صادرات ماشین آلات و تأسیسات صنعتی به ارزش سه میلیارد و پنجاه و هفت میلیون یورو به ایران بوده است.
ایران به مثابه پرجمعیت ترین کشور خاور میانه و دومین صادر کننده بزرگ نفت در اوپک سالهاست که مهم ترین شریک بازرگانی آلمان در منطقه به شمار می رود. میشاییل توکوس می گوید: «ما پیش بینی می کنیم که حجم این معاملات در سال 2005 تا 20 درصد افزایش یابد.»
نه تنها در امر بازرگانی، بلکه در بازسازی تولیدات داخلی ایران نیز شرکت های آلمانی مطرح هستند. سرمایه گذاری های مشترک با مشارکت شرکت های آلمانی از سال 1993 تا 2004 به 900 میلیون دلار رسیده است. به این ترتیب در سرمایه گذاری خارجی که مجموعه آن به بیش از 7 میلیارد دلار بالغ می گردد، سهم آلمان 12 درصد است.
در فهرست سازمان سرمایه گذاری، اقتصاد و فناوری جمهوری اسلامی در کنار نام شرکت های عظیمی چون هنکل، دایملر کرایسلر و یا اُسرام نام شرکت های دیگر آلمانی که عمدتا در زمینه کامیون و تانکرسازی فعال هستند، و یا شرکت معروف استدلر تولید کننده نوشت افزار نیز به چشم می خورد. از نگاه ناظران غربی، این واقعیت را که برخی از تأسیسات صنعتی ایران تا چه اندازه کارآمد هستند، می توان در فعالیت شرکت IDEM دید که در شهر تبریز فعال است. این شرکت با مجوز شرکت دایملر کرایسلر (تولید کننده مرسدس بنز) موتورهایی تولید می کند که در ساختن کامیون های سنگین و اتوبوس های این کارخانه به کار می رود.
اگرچه فعالیت بازرگانی شرکت های آلمانی مطابق مقررات تحریم های اقتصادی است که از سوی آمریکا علیه ایران اعمال می شود که یکی از آنها ممنوعیت سرمایه گذاری بیش از 20 میلیون دلار در ایران است، ولی هیچ شرکت آلمانی در تهران مایل نیست درباره فعالیت های تجاریش در ایران حتا به شکل ناشناس حرفی بزند. تنها نگرانی سیاسی نیست که این شرکتها را از سخن گفتن باز می دارد، بلکه دلیل اقتصادی نیز وجود دارد. سخنگوی شرکت داکس می گوید: «اگر در بازارهای سرمایه ثبت شود که ما فعالیت های متنوع در کشوری داریم که از نظر سیاسی خطرناک و بی ثبات است، می تواند بر بازار بورس تأثیر منفی بگذارد.»

سید صفدر حسینی وزیر اقتصاد و دارایی جمهوری اسلامی می گوید: «مثلا شرکت فرانسوی توتال را فرض کنید. با وجود هشدارهای آمریکا، این شرکت نفتی در ایران خیلی سرمایه گذاری کرده و به سادگی این هشدارها را نادیده می گیرد.» وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی در نظر دارد که ایران در طول بیست سال آینده از نظر اقتصادی کشور شماره یک منطقه شود. برای رسیدن به این هدف به سرمایه گذاری خارجی نیاز هست. کارشناسان تخمین می زنند که ایران سالانه باید 800 هزار اشتغال ایجاد کند تا بتواند نرخ بیکاری کنونی را که رسما ده درصد ولی در واقعیت بسیار بیش از این است، ثابت نگاه دارد. از همین رو، وقتی مجلس محافظه کار در سال 2004 دو پروژه اصلی را که از پیش روی آنها توافق وجود داشت، با مشکل روبرو ساخت، سرمایه گذاران به شدت شگفت زده شدند. یک پروژه مربوط به شبکه خصوصی تلفن همراه و دیگری پروژه فرودگاه جدید در تهران بود که در هر دو شرکت های ترکیه سرمایه گذاری کرده بودند. ایران تقریبا هشت سال همه کارها را درست انجام داد: قانون حمایت از سرمایه گذاری را صادر و امنیت های مالیاتی را تضمین نمود و به بانک های خصوصی اجازه فعالیت داد. یکی از مدیران غربی در تهران می گوید: «هسته اصلی انقلاب در مجلس شورای اسلامی نشسته است.» با این همه این مدیر غربی از اینکه اوضاع سرمایه گذاری در ایران بدتر شود، نگران نیست. او اطمینان می دهد که می توان با نمایندگان مجلس صحبت کرد. به هر حال، فرودگاه جدید باید اواخر آوریل افتتاح شود، ولی اینکه چه بر سر سهم شرکت های ترکیه در این میان خواهد آمد، هنوز معلوم نیست.