برکناری سعید مرتضوی، گام عملی رییس قوه قضاییه، گفتگو با ماشالله شمس الواعظین، روز

ماشالله شمس الواعظین روزنامه نگار و سخنگوی انجمن دفاع از آزادی بیان در گفت و گو با " روز" خواستاربرکناری" سعید مرتضوی دادستان تهران به اتهام مشارکت درقتل زهرا کاظمی و همچنین مجموعه بالا بلندی از اقدامات غیرقانونی " شد و تاکید کرد که " تنها با برداشتن گام های عملی این چنینی است که دغدغه های آقای هاشمی شاهرودی رئیس قوه قضاییه تنها روی کاغذ
نمی ماند."شمس الواعظین درگفت وگو با "روز" همچنین ازانتخابات،رابطه با آمریکا ومذاکرات اتمی ایران با اروپا و نیاز به اصلاح قانون اساسی، سخن گفت .

گفته اید از صحبت درباره انتخابات پرهیز دارید...
- بله.

چرا؟
- به دلیل اینکه بعد از درج مقاله من درشرق،تفسیرهای مختلفی از جانب موافقان ومخالفان هاشمی مطرح شد مبنی براینکه من دارم با هاشمی پالوده می خورم و به اصطلاح رفته ام طرف او.درحالیکه هیچکدام این تفاسیر باواقعیت کارمن منطبق نبود،زیرا من آکتور سیاسی نیستم و به حرفه خود به عنوان روزنامه وفادارم . یک روزنامه نگار ملی که مایل نیست وارد کوچه پسکوچه های سیاسی شود.

شما درآنجااز گزینه هایی صحبت کرده بودید که حالا ظاهرا تغییر کرده..
- بله من گفته بودم در شرایطی که مجبور به انتخاب بین یک گزینه واپسگرا ویک دولت توسعه گرا شوم در کدام طرف خواهم ایستاد .طبیعی است که درحالت طبیعی پشت یک دولت با تمایلات دموکراتیک می ایستم. این دیدگاه وباورمن است،اما من ته افق را می بینم که آیا دولت دموکراتیک باسازه های سیاسی موجود به ویژه شورای نگهبان همخوانی دارد ومورد پذیرش آنان هست یا نه.

حالا با آمدن کاندیداهای جدید از جمله دکتر یزدی ، فکر می کنید نشانه هایی از تغییر به وجود آمده باشد؟
-به نظرمن سازه های سیاسی موجود درکشورما با نهادهای دموکراتیک سازگارنیست و تا اطلاع ثانوی اجازه آمدن نیروهای دموکراتیک را نمی دهد. سازه های سیاسی ایران به دلیل سرسختی وتصلب در بخشی از آرمان ها وسنت ها توان پاسخگویی به جلوه های مدرن را ندارد و به همین دلیل فکرمی کنم شکاف وگسل بین این سازه ها و مردم روز به روز بیشتر می شود وجامعه ما آماده تحولاتی مانند دوم خرداد است ،منتها معلوم نیست که این تحولات آرام باشد. والا دولت آرمانی من یک دولت دموکراتیک ولیبرال است .

در دل وضع موجود،سخنان رئیس قوه قضاییه را چگونه تحلیل می کنید؟
- دیدگاه من این است که متهم نباید خود را به شاکی بدل کند.یعنی دراینجا رئیس قوه قضاییه خود شاکی قوه ای شده است که تحت مسئولیت اوست. پراکندن این حرف ها و از جمله تشبیه زندان های ایران به زندان ابوغریب،بیش از آنکه پاک کننده باشد،گریبان خود ایشان را می گیرد. ایشان باید پاسخ بدهد که ویرانه ای که تحویل گرفته ،در دوران ایشان چه دستاورد قابل توجهی برای عرضه دارد.اگر ایشان شاکیست،متهم کیست؟البته به عنوان رئیس قوه قضاییه وقتی ازچنین فجایعی نام می برند،گام سازنده ای به جلواست که ثابت می کند همه بحث هایی که روشنفکران جامعه ، روزنامه نگاران وهمه دلسوزان می گفتند و می گویند یک مدعا نیست.اما شرط حل مسائل این است که دغدغه های رئیس قوه قضاییه روی کاغذ نماند.درهمین راستا به نظر من اولین رفتار و اقدام ایشان باید برکناری سعید مرتضوی به اتهام مشارکت در قتل زهرا کاظمی و همچنین فهرست بالا بلندی ازاقدامات غیرقانونی و نقض ابتدایی ترین حقوق شهروندی از سال هفتاد و شش به بعد باشد. برداشتن این گام است که می تواند افق های محدودی را باز کند و نشان دهد که سیستم مایل است دادگستری کند،مایل است حقوق شهروندی را رعایت کند و دراین زمینه تنها به حرف بسنده نمی کند. ضمن آنکه دیگر بازتولید رفتارهای پیشین سیستم قضایی طی سال های گذشته ناممکن است.امروز هم مطالبات مردم و فشارهای داخلی افزایش یافته وهم فشارهای بین المللی به گونه ایست که اجازه این اقدامات را نمی دهد.یعنی نه اینکه سیستم قضایی بخواهد،بلکه این ما هستیم که باید این موضوع را به "خواستن"تبدیل کنیم.

چگونه؟
- با انجام وظیفه خود که عبارت است از پاسداری از دموکراسی و گردش آزاد اطلاعات و اخبار. با تلاش برای تضمین امنیت شغلی روزنامه نگاران و ایستادگی پای این حرف.ماپس رفت وپیشرفت های این عرصه را به افکار عمومی گزارش می کنیم و در هیچ جایی سکوت نخواهیم کرد.

با آمدن آقای عبدی،احتمال آزادی گنجی و بقیه راچطور می بینید؟
- گنجی را بعید می دانم،اما فکرمی کنم ما درآینده، پدیده ای به نام زندانی مطبوعاتی یا نخواهیم داشت یا تعداد بسیار محدود خواهد شد.

اصلاح قانون اساسی

آینده یعنی کی؟
- همین آینده قابل پیش بینی یعنی ۸۴ و۸۵ که البته بستگی زیادی هم به انتخابات خواهدداشت.

که آن را شما چطور می بینید؟
- واقعیت این است که افق ناپیداست. صف بندی ها نامعلوم است و انتخاب دشوار. نظامیان حرف های دموکراتیک می زنند و خلاصه وضعیت روشن نیست،اما به نظرم می رسد که مردم دنبال یک دولت توسعه گرا هستند که زمینه رشد دموکراتیزاسیون را نیز فراهم آورد. یعنی درصدد پرکردن گسل های فراوان جامعه از جمله گسل مابین ایرانیان داخل و خارج،گسل بین خانواده بین المللی و ایران،گسل های حوزه سیاست ـ که به دلیل فقدان هرم سیاسی متعادل کننده پر ترافیک وغیرتخصصی شده ـ همچنین گسل بین نسل پیشین و نسل کنونی و... برآید. باید دید آیا دولت توسعه گرا علاقمند به توجه به این گسل ها هست یاخیر. اگر برنامه ای دراین زمینه داشته باشد که نتیجه بخش است،والا نرخ مشارکت در انتخابات پایین خواهد بود و صف وداع با سیاست پر رهرو تر خواهد شد.

درواقع از لزوم ارائه برنامه کاندیداها درمقطع قبل از رای گیری صحبت می کنید.
- بله،اگر این کار را نکنند،گمان نکنم نسبت مشارکت قابل توجه باشد.باید به طور دقیق برنامه بدهندودر راس هر برنامه ای هم باید اصلاح قانون اساسی را بگنجانند.

مذاکرات اتمی

این روزها بحث مذاکرات اتمی هم بسیار داغ است . نظر شماچیست؟
- درارتباط با بحث انرژی اتمی دو وحشت بین خانواده بین المللی و ایران وجود دارد . وحشت اول متعلق به ایران است مبنی براینکه از حق طبیعی خود در زمینه داشتن تکنولوژی هسته ای مسالمت آمیز محروم شود که این قابل درک است. اروپا باید این را درک کند و تضمین های لازم در مورد برخورداری از این حق را به ایران بدهد . از طرف دیگر وحشت دنیا از انتقال این تکنولوژی به سمت ساختن سلاح اتمی نیز قابل درک است . لذا ما باید در مورد عدم استفاده ازاین تکنولوژِیک،به وحشت دنیا احترام بگذاریم و تضمین های لازم را بدهیم. این کار می تواند از طرق مختلف از جمله تشکیل کنسرسیوم مشترک با اروپایی ها تا توجه به نظارت های بین المللی انجام شود. ما باید حرفه اعتماد سازی راتقویت کنیم . بایدمذاکره با آمریکا را که امروز بازیگر بزرگ بین المللی است، جدی و از سر بگیریم.از سوی دیگر باید با تعبیه برخی گزاره های دموکراتیک در سیستم خود وهمچنین حذف نهادهای غیرانتخابی و از جمله سپردن مدیریت نیروهای نظامی به بخش های انتخابی کاری کنیم که جهانیان گزاره های مربوط به ما، از جمله حق فن آوری هسته ای مسالمت آمیز را به رسمیت بشناسند.