خواب هاى ملكه جنگ درباره ايران،فرشاد محمودى، شرق

وزير خارجه پيشنهادى بوش رئيس جمهور آمريكا ديروز در دومين روز حضور خود در سناى ايالات متحده براى كسب رأى اعتماد نشان داد كه ايران همچنان در ديپلماسى آمريكا جايگاهى مهم دارد و انتخاب خانم رايس به معناى تأكيد بوش بر مواضع نومحافظه كارانه دولت خود است.
حدود ۱۰ روز است كه تعطيلات سال نو مسيحى به پايان رسيده تا جهان با شتاب بيشترى خود را براى شروع فعاليت هاى روزمره در سال ۲۰۰۵ آماده كند. در ميان همه كشورهايى كه پايان تعطيلات را انتظار مى كشيدند سه گروه يعنى آمريكا، اتحاديه اروپا و ايران بيش از همه براى نيمه ژانويه اشتياق داشتند. در واشينگتن دولت دوم جورج هربرت واكر بوش از امروز رسماً كار خود را آغاز مى كند. به همين منظور رئيس جمهور منتخب فهرست وزراى پيشنهادى جديدش را به سنا تقديم كرده تا از نمايندگان راى اعتماد بگيرند. «كاندوليزا رايس» مشاور امنيت ملى دولت اول جورج بوش يكى از جنجالى ترين وزراى پيشنهادى كابينه دوم بوش پسر است كه اگر سنا به وى راى اعتماد بدهد از امروز جانشين ژنرال «كالين پاول» خواهد شد. رايس ۵۰ ساله بامداد چهارشنبه به وقت تهران در مراسم اخذ راى اعتماد از كميته روابط خارجى سناى ايالات متحده خواستار اقدام قوى و هماهنگ جهانى در قبال برنامه هاى هسته اى ايران و كره شمالى شده است. نامزد پيشنهادى وزارت خارجه آمريكا با تسليحاتى نشان دادن برنامه هاى هسته اى ايران به نمايندگان حاضر در جلسه گفته كه ما بايد در تاكيد بر اينكه ايران و كره شمالى اهداف تسليحاتى هسته اى خود را كنار گذاشته و در عوض راه صلح را در پيش بگيرند، متحد بمانيم. رايس كه دانش آموخته رشته علوم سياسى از دانشگاه دنور است در برابر نمايندگان سنا تاكيد كرده كه اگر ايرانى ها پايبندى خود را به تعهدات بين المللى نشان ندهند ما آنها را به شوراى امنيت سازمان ملل متحد ارجاع مى دهيم. رايس با حالتى تهديدگونه اشاره كرده كه زمانى ممكن است اين دقيقاً همان راهى باشد كه ما بايد طى كنيم. وزير پيشنهادى رئيس جمهور ايالات متحده براى تصدى وزارت خارجه آمريكا كه از نزديكترين دوستان خانوادگى جورج بوش است و ديدگاهى نزديك به مقام هاى بلندپايه پنتاگون دارد، هدف آمريكا را كه خبرگزارى هاى رسمى و نيمه رسمى ايران آن را مخابره كرده اند اين چنين توصيف كرده است: «ايران در قبال نگرانى هايى كه ما در مورد سياست هاى اين كشور داريم پاسخگو باشد كه اكنون ۱۸۰ درجه در تضاد با منافع ما است.» رايس مى گويد ايران بايد به مسئله رهبران القاعده كه به ادعاى آنها در ايران حضور دارند رسيدگى كند. وى در عين حال اتهام واشينگتن مبنى بر حمايت تهران از گروه هايى كه تروريستى خوانده مى شوند را تكرار كرده است. به عقيده كاندوليزا رايس جهان پيامى را به ايران مى فرستد كه تهران نمى تواند عضوى مشروع در نظام بين الملل و در عين حال به دنبال دستيابى به سلاح هسته اى باشد. كاندوليزا رايس دفاع از خود براى اخذ راى اعتماد را بسيار آتشين شروع كرده است. خانم رايس قبلاً گفته بود پدرش كه يك كشيش بوده همواره به او سفارش مى كرد كه يك نوجوان سياهپوست براى پيشرفت در جامعه بايد دو برابر ديگران تلاش كند. سرباز سياه جورج بوش در تلاش براى ورود به خانه سفيد به اين توصيه پدر كشيش اش در مراسم اخذ راى اعتماد كاملاً عمل كرده است. هنگامى كه كاندوليزا رايس براى دفاع از ديدگاهش عازم ساختمان سنا مى شد ديپلمات هاى ايرانى به سراغ شبكه هاى خبرى جهانى مى رفتند تا از ديدگاه هاى فردى كه گفته مى شود با آمدنش به وزارت خارجه آمريكا، هماهنگى بيشترى در كابينه دوم بوش به وجود خواهد آمد، آگاه شوند. هنگامى كه وزير پيشنهادى با كت و دامن مشكى با كلاسور سفيدى به دست وارد تالار سنا شد، شايد ديپلمات هاى ايرانى از روى سوابق رايس در مقام مشاورت امنيت ملى كابينه اول بوش حدس مى زدند كه وى موضعى نسبتاً تند عليه تهران خواهد گرفت اما با اين همه اين سخنرانى كه با پرسش هاى مكرر «جان كرى» رقيب دموكرات بوش در انتخابات نيز همراه بود تهران را به واكنش تندى وادار كرد. حميدرضا آصفى سخنگوى وزارت خارجه ايران كه يك روز كارى بارانى را در تهران آغاز كرده بود از دفتر كارش در باغ ملى تهران در نخستين واكنش يك مقام ايرانى به اين موضوع به وزير خارجه جديد آمريكا توصيه كرد كه با مرورى بر سياست هاى غلط و نافرجام آمريكا در اجراى سياست استبدادى و يك جانبه گرايى از تكرار اشتباهات گذشته پرهيز كند.
حميدرضا آصفى با انتشار بيانيه اى گفته كه اظهارات اخير اين مقام ماهيت واقعى آمريكا در جهان را برملا مى كند. ايالات متحده آمريكا به دليل سياست و رويكردهاى غلط نومحافظه كاران افراطى در ورطه اى از بحران هاى متعدد گرفتار شده كه جز با بازنگرى سياست هاى غلط گذشته و اصلاح آن، امكان رهايى از اين شرايط را ندارد.
از ديدگاه سخنگوى دستگاه ديپلماسى ايران، تهران طرح اين ادعاها و گمانه زنى ها را از سوى جناح تندرو آمريكا با هدف ايجاد خلل و القاى ناموفق بودن روند مذاكرات سازنده هسته اى ايران و اروپا مى داند. كاندوليزا رايس كه احتمال مى رود امروز با گرفتن راى اعتماد از سنا دومين وزير خارجه ايالات متحده آمريكا در هزاره سوم شود در كابينه اول بوش نيز به نوعى نماد دشمنى ساكنان كاخ سفيد با ايران بود. نزديك تر شدن ديدگاه هاى وزير خارجه به رئيس جمهور در دور دوم رياست جمهورى ها به نظر مى رسد در حال تبديل شدن به سنتى در ايالات متحده است. مادلين آلبرايت وزير خارجه كابينه دوم بيل كلينتون دموكرات نيز كه از قضا وى نيز از جمع نسوان سياستمدار بود ديدگاهى به مراتب نزديك تر از «وارن كريستوفر» به رئيس جمهور داشت. با اين تفاوت كه آلبرايت در دور دوم رياست جمهورى كلينتون در تلاشى ناكام سعى كرد از ارتفاع ديوار بى اعتمادى ميان تهران و واشينگتن بكاهد اما كاندوليزا رايس از همان زمان مشاوره اش در نهاد امنيت ملى آمريكا به نماد ضديت با ايران تبديل شد و به ارتفاع ديوار بلند بى اعتمادى افزود. البته مادلين آلبرايت براى كاندوليزا رايس تنها تداعى كننده آخرين وزير خارجه دموكرات ها در قرن بيستم نيست بلكه نام جوزف كوبل پدر مادلين آلبرايت را به ياد او مى آورد. كسى كه رايس تحت تاثير وى به روابط بين الملل به خصوص در زمينه امور خارجى و به طور اخص مسائل اتحاد جماهير شوروى علاقه مند شد. ورود رايس به جهان سياست در ايالات متحده به زمان دولت جورج بوش پدر بازمى گردد. رايس كه جورج بوش پسر وى را «كاندى» صدا مى زند با گرفتن منصب مشاورت امنيت ملى آمريكا قدرت بيشترى در هيات حاكمه ايالات متحده گرفته است. كارشناسان مسائل آمريكا معتقدند وقوع حملات يازدهم سپتامبر كه عمليات نظامى واشينگتن و لشكركشى ايالات متحده به افغانستان و عراق را در پى داشت بر شدت نفوذ رايس بر افكار جورج بوش افزود. از كاندوليزا رايس به عنوان يكى از عمده ترين طراحان دكترين حملات پيشگيرانه ياد مى شود. براساس اين دكترين ايالات متحده به رهبرى جورج هربرت واكر بوش خود را مجاز مى داند كه بدون اجازه نهادهاى بين المللى همچون سازمان ملل متحد به عمليات نظامى عليه كشورهايى دست بزند كه احتمال مى دهد تهديدى عليه آمريكا باشند. هر چند كه دولت جورج بوش تا به حال اين سياست را درباره دو كشور يعنى افغانستان و عراق به كار برده اما كارشناسان مسائل ديپلماتيك مى گويند به نظر نمى رسد فضاى جامعه بين الملل به وى اجازه چنين اقدامى را در قبال تهران بدهد. در چند روز اخير كه نويسنده نشريه آمريكايى نيويوركر از طرح نفوذ كماندوهاى آمريكايى به داخل ايران خبر داده و جورج بوش اقدام نظامى را بعيد ندانسته هر چند هنوز كمال خرازى وزير خارجه ايران اظهارنظرى نكرده اما دست كم ۵ مقام بلندپايه اروپايى در قبال آن واكنش منفى نشان داده اند. هر چند كه خود خانم رايس نيز گزارش اين مجله را رد كرده اما وزراى خارجه دولت پادشاهى بريتانياى كبير، دولت فدرال آلمان، جمهورى فدراتيو روسيه، دولت پادشاهى لوكزامبورگ كه رياست دوره اى اتحاديه اروپا را به عهده دارد و كميسيون اتحاديه اروپا به شدت با به كارگيرى گزينه نظامى در قبال ايران مخالفت كرده اند.
دريابان على شمخانى وزير دفاع جمهورى اسلامى در دوران سكوت كمال خرازى ديگر عضو كابينه محمد خاتمى كه به موضع گيرى نپرداخته، شديدترين واكنش را به احتمال اقدام نظامى آمريكا نشان داده و گفته كه ايران توان نظامى دفع هرگونه حمله اى را دارد. على آقامحمدى نيز كه رياست كميته تبليغات شوراى عالى امنيت ملى را به عهده دارد، مى گويد كه آمريكا از ترس نتايج انتخابات عراق بر ضد ايران جنگ روانى راه انداخته است.
كاندوليزا رايس كه از نيمروز امروز احتمالاً پست وزارت خارجه آمريكا را دراختيار خواهد گرفت، مى گويد كه ايران از سال ۱۳۵۸ تاكنون تحت تحريم هاى آمريكا قرار داشته است اما واشينگتن اهرم هاى فشار كمى در اختيار دارد. با اين حال وى خبر مى دهد كه در حال كار با بريتانيا، فرانسه و آلمان براى پاسخگو نگه داشتن تهران است.
رايس با اعلام اين مواضع در واقع درصدد ايجاد فضايى است كه در صورت ناكامى در به دست آوردن حمايت ديگر كشورها براى ارجاع پرونده ايران به شوراى امنيت يا هر اقدام تند ديگرى سياست وزارت خارجه كشورش را در همراهى با اروپا معرفى كند. سياستى كه به نظر مى رسد با نظر منفى همتايان اروپايى خانم رايس، واشينگتن ناچار از اجراى آن است.
نيمروز امروز كالين پاول وزير خارجه دولت اول جورج بوش كه به هنگام اعلام خداحافظى اش با وزارت خارجه آمريكا نگرانى و افسوس اروپايى ها را موجب شد، ميز شلوغى را به رايس تحويل خواهد داد. پرونده اوضاع عراق، آينده مذاكرات صلح بين فلسطين و اسرائيل و بازيابى چهره مخدوش شده و خشن آمريكا در ميان مسلمانان كه جورج بوش بر آن تاكيد كرده حجم زيادى از ميز وزارت خانم كاندوليزا رايس را اشغال كرده است.
•پرسش و پاسخ ۱۰ ساعته رايس در سنا
خبرگزارى آفتاب:كاندوليزا رايس كانديداى بوش براى پست وزارت خارجه پريشب و ديشب در سناى آمريكا حاضر شد و در ۱۰ ساعت جلسه پرسش هاى متعدد و گاه تند سناتورهاى دموكرات كميته روابط خارجى پاسخ گفت. او در اين جلسه دو بار تكرار كرد كه «زمان ديپلماسى فرا رسيده» و آمريكا براى بهبود روابط با ديگر كشورهاى دنيا در چهار سال آينده تلاش مى كند.
بخش عمده پرسش هاى سناتورها از رايس، عراق و سياست گذشته و آينده دولت در قبال اين موضوع بود. رايس پذيرفت كه بعضى از تصميمات اتخاذ شده درباره عراق ممكن است درست نباشد اما گفت كه شكى ندارد تصميم استراتژيك براى بركنارى صدام حسين درست بوده است.
او ايران را در كنار كوبا، برمه، كره شمالى، بلاروس و زيمبابوه، پايگاه حكومت هاى مستبد خواند، از تمركز و انباشت قدرت در كرملين و از دست ولاديمير پوتين «ابراز نگرانى عميق» كرد و هوگو چاوس رئيس جمهور ونزوئلا را «رهبرى منتخب» خواند كه به «شيوه غيردموكراتيك» حكومت مى كند؛ وعده داد كه براى حل مناقشه فلسطين همه تلاش خود را بكند و به شدت مشاركت نمايد و از دولت هاى عربى خواست كه به اين روند كمك كنند.
سئوالات درباره عراق گاه با تندى سناتورهايى همچون باربارا بوكستر دموكرات از كاليفرنيا همراه مى شد. او سخنانى از رايس نقل كرد كه پيش از جنگ درباره سلاح هاى كشتارجمعى عراق و تهديد خطرناك آن گفته بود. سلاح هايى كه هيچ گاه يافت نشد. اين سناتور دموكرات با لحنى تند رايس را به دروغگويى درباره منطق جنگ متهم كرد.
رايس در پاسخ گفت: «سناتور! بايد بگويم كه من هيچ گاه از حقيقت به هيچ قيمتى و به خاطر هيچ كارى منحرف نشده ام. شخصيت من اين گونه نيست.» اين نشست ۱۰ ساعته در حقيقت فرصتى بود براى علنى شدن حرف هاى كسى كه در چهار سال گذشته از پشت پرده، سياست خارجى دولت بوش را هدايت مى كرد. اين استاد ۵۰ ساله دانشگاه استنفورد كه جانشين كالين پاول ميانه رو مى شود، در نشست سنا گفت، آمريكا با دوران پرآشوبى روبه روست كه از نظر چالش ها و فضاى آكنده از بى اطمينانى به آينده شبيه دوران پايان جنگ جهانى دوم است. او در پاسخ به سئوالات متعدد سناتورها درباره استراتژى خروج از عراق گفت: اين موضوع فقط به توان عراق براى ايجاد ارتشى بستگى دارد كه بتواند با ناآرامى ها و بمب گذارى ها و حملات چريكى مقابله كند. نمى توان جدول زمانى براى عقب نشينى نيروها از عراق تعيين كرد. رايس گفت: ۱۲۰ هزار نيروى عراقى تاكنون براى اين منظور و تشكيل ارتش مستقل عراق آموزش ديده اند. سناتور جوزف بيدن در پاسخ به اين جمله رايس بلافاصله گفت كه اخيراً از عراق ديدار كرده و معتقد است رقم حقيقى اين نيروها فقط چهار هزار نفر است. اما رايس باز هم بر گفته خود پافشارى كرد. سناتور جان كرى رقيب شكست خورده بوش در انتخابات رياست جمهورى يكى از معدود سناتورهايى بود كه تا آخرين ساعت جلسه و تا شب باقى ماند تا از رايس سئوالاتى بپرسد. او خطاب به رايس گفت: «ما براى نجات عراق از شر صدام حسين به اين كشور رفتيم. اما حالا بايد خودمان را از شر سياست خودمان نجات دهيم.» رايس در پاسخ به او گفت: وضعيت عراق همواره با پستى و بلندى هايى همراه بوده است. ما تصميمات زيادى طى اين مدت گرفتيم كه بعضى از آنها درست نبوده. اما تصميم اصلى يعنى بركنارى صدام كاملاً درست بود. او مهمترين كار در عراق بعد از انتخابات را غلبه بر اختلافات ميان عرب هاى سنى و شيعه و كردها و ديگر اقوام عراقى دانست و گفت: اين گروه ها بايد به آشتى سياسى برسند. كرى سئوالات زيادى از رايس پرسيد كه بعضى از آنها بيشتر به سخنرانى انتخاباتى شبيه بود. اما در آخر جلسه وعده داد اگر رايس عملكرد خوبى داشته باشد با او همكارى مى كند. كرى تنها سناتورى بود كه به صراحت گفت، رايس نبايد از به دست آوردن راى اعتماد خيلى مطمئن باشد.
پرسش هاى ديگرى كه در اين جلسه از رايس پرسيده شد به رسوايى ابوغريب و اعمال شكنجه توسط نظاميان آمريكايى مربوط مى شد. رايس كه نمى خواست وارد اين بحث شود، گفت: «تعيين اين كه كدام تكنيك بازجويى با تعهدات بين المللى و قانون آمريكا همخوانى دارد و كدام يك ندارد، كار وزارت دادگسترى است. من نمى خواهم درباره تكنيك خاصى اظهارنظر كنم.»
رايس تلاش براى حل مناقشه فلسطين را از اصلى ترين اهداف سياست خارجى آمريكا در دور دوم رياست جمهورى بوش اعلام كرد و گفت: اكنون يك فرصت بى نظير براى اين هدف پيش آمده و ما نبايد اين فرصت را از دست بدهيم.
كشور فلسطين نبايد خاكى از هم گسسته و غيرقابل كنترل باشد، به طورى كه اصلاً نتواند كاركرد يك كشور را داشته باشد.
رايس به سناتورهاى آمريكايى قول داد كه براى بهبود وجهه آمريكا در جهان تلاش كند.

رايس گفته است كه در دوران وزارتش ديپلمات هاى نگران وزارت خارجه را به طرز فكر بوش نزديك مى كند، ديپلمات هايى كه تاكنون دو نفر از بلندپايه ترين آنها اعلام كرده اند همراه پاول وزارت خارجه را ترك مى كنند. رايس در كنار ديگر مسئوليت هايش در وزارت خارجه بايد ديپلمات هاى مخالف رئيس جمهور را نيز به وفادارى نسبت به او وادارد، همان كارى كه پورتر گاس رئيس تازه وارد سيا در اين سازمان انجام مى دهد و در انجام اين ماموريت و خانه تكانى تاكنون چند افسر بلندپايه سيا اين سازمان را ترك كرده اند. دومين جلسه كميته روابط خارجى سنا ديشب آغاز شد. در پايان اين جلسه سناتورها تصميم مى گيرند كه آيا وزارت خارجه را به رايس بسپارند يا نه.