وحشت در جامعه مطبوعاتی، فرزانه سید سعیدی ،خبرگزاری سینا

در سالهای اخیر ، حکم تعطیلی دست کم یکصد نشریه صادر شده و تعدادی از روزنامه نگاران بازداشت و برخی زندانی شده اند.
قدرت گیری رسانه شایعه،کاهش تولید خبر و افزایش تولید خبرهای غیرصحیح پیامدهای ناشی از فشار بر روزنامه نگاران است.
"خود سانسوری" عنوان رفتاری است که روزنامه نگار برای چیره شدن بر اوضاع بحرانی رسانه های گروهی ازآن استفاده می کند .کاهش ضریب ریسک پذیری و افزایش اطمینان حفظ شغلی دو واکنش بدیهی روزنامه نگار در فضای وحشت برای تولید خبر است که پیامدهای مخاطره آمیزی به همراه دارد.
ایجاد ناامنی در حرفه روزنامه نگاری و احضار و بازجویی و بازداشت روزنامه نگاران سبب شده تا بسیاری از تهیه کنندگان خبر عطای این شغل را به لقایش بخشیده و به حرفه های دیگری روی آورند.
دبیر انجمن دفاع از آزادی مطبوعات می گوید :ایجاد وحشت در عرصه رسانه های گروهی نقش بسیار مهمی در کاهش تولید خبر ، افزایش تولید خبرهای غیر صحیح (سانسور شده) و افزایش قدرت رسانه شایعه دارد.
"ماشاء الله شمس الواعظین" می افزاید: وقتی گردش آزاد اطلاعات در جامعه صورت نمی گیرد رسانه شایعه جایگذین شده و به سرعت انتشار می یابدو از آنجا که مردم به فرهنگ شفاهی عادت کرده اند، رسانه شایعه قویترین تاثیر را میان مردم برجای می گذارد.
وی اظهار می دارد: بازداشت خبرنگاران سبب ایجاد مخاطراتی می شود که ابعاد و پیامدهایش بیش از حجم دستگیری یک یا چند روزنامه نگار است .
وی تصریح می کند:مخاطرات ناشی از قدرت گیری رسانه شایعه ،کاهش تولید خبر و افزایش تولید خبرهای غیر صحیح به مراتب بیش از ضایعات ناشی از ایجاد فشار بر روزنامه نگاران است.
دبیر انجمن دفاع از آزادی مطبوعات تاکید می کند : رواج ادبیات سمبلیک و استعاره ای در میان روزنامه نگاران و دور زدن بسیاری از واژه ها و استفاده از واژگان مجازی ، از جمله پدیده هایی است که با اعمال سانسور و ایجاد وحشت در عرصه رسانه های گروهی بوجود می آید.
شمس الواعظین می گوید :"خود سانسوری" عنوان رفتاری است که روزنامه نگار برای چیره شدن بر اوضاع بحرانی رسانه های گروهی از آن رفتار استفاده می کند .
وی می افزاید: کاهش ضریب ریسک پذیری و افزایش اطمینان حفظ شغل و حرفه، دو واکنش بدیهی روزنامه نگار در فضای سرشار از وحشت برای تولید خبر تلقی می شود که پیامدهای مخاطره آمیزی دارد و در نهایت کار به جایی می رسد که اخبار هدایت شده در جامعه تولید و رواج می یابد.
وی تاکید می کند: اخبار هدایت شده از میزان صحت پایینی برخوردار بوده و اعتماد مردم به رسانه های داخلی را از بین می برد. در نتیجه مردم به دنبال جستجوی منابع جایگذین گوناگون خواهند بود که این امر به نوبه خود منجر به سقوط رسانه های ملی از حیث اعتبار و ارزش خواهد شد.
وی خاطر نشان می کند :سقوط رسانه های ملی پیامدهای مخاطره آمیزی در شرایط بحرانی کشور دارد. بر این اساس حکومت در مواقع خطر نمی تواند افکار عمومی را هدایت کند .در نتیجه ابعاد و میزانی از پیامدهای مخاطره آمیز تولید می کند که در آینده حتی قادر به تبیین ،کنترل یا مهارآن نیست.دبیر انجمن دفاع از آزادی مطبوعات یادآور می شود: بر اساس برآوردهای انجام شده ، 5/1ساعت برنامه بی بی سی به زبان فارسی مخاطبانی به مراتب بیشتر از مخاطبان همه ایستگاههای رسمی رادیویی ایران به استثنای رادیو پیام دارد.
وی می افزاید:"رادیو فردا" نیز در میان جوانان ایران مخاطبانی دارد که این مخاطبان هنوز نمی دانند کشور خودشان چند ایستگاه رادیویی دارد.
غلامرضامیرزایی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی می گوید :بطور حتم ترس از بازداشت شدن در جامعه مطبوعاتی بر روحیات تهیه کنندگان خبر تاثیر گذار خواهد بود.
این نماینده تاکید می کند :خبرنگاران باید چارچوب و قوانین مطبوعاتی را رعایت کنند تا با مشکل مواجه نشوند .
نماینده مردم بروجن می افزاید: با تجدید نظر در قانون مطبوعات ، خبرنگاران طبق قانون تدوین شده عمل خواهند کرد.
وی تصریح می کند : در کار مطبوعاتی باید چارچوب و روندی وجود داشته باشد که کار به بازداشت و زندانی شدن نکشد.
رییس مرکز خدمات روانشناسی شریف می گوید :افراد بر اساس تجربیات فردی موقعیتها را شناسایی کرده و در مواقع خطر بطور فیزیکی از خود عکس العمل نشان می دهند.
دکتر "محمد احمدی" می افزاید:همه مشاغل به نوعی ریسک پذیرند و حرفه خبرنگاری نیز از جمله شغل هایی است که ممکن است فرد را درگیر مسایل خاصی کند.
وی تصریح می کند : خبرنگاران باید از اطلاعات مستند استفاده کنند تا بتوانند در خصوص کاری که انحام می دهند پاسخگو باشند.
وی خاطر نشان می کند: بر اساس "اصول مهندسی رفتار انسانی" افراد باید در برابر رفتاری که از خود نشان می دهند پاسخگو باشند اما این پاسخگویی نباید در جامعه مطبوعاتی که وظیفه اطلاع رسانی شفاف را بر عهده دارد به حدی برسد که فرد به علت ترس از حرفه خود عدول کند.
وی با تاکید بر اینکه درجه ریسک در حرفه خبرنگاری بالاست، افزود : اطلاع رسانی شفاف یک وظیفه ملی در مجموعه هاست.
این روانشناس می گوید :در تجزیه و تحلیل فردی و گروهی باید مسایل انسانی ، اخلاقی و وجدانی در نظر گرفته شود تا فرد بتواند جوابگوی اعمال خود باشد.
وی یادآور می شود :در همه جای دنیا افراد و گروهها تمایل زیادی ندارند که رفتارشان مورد تحلیل گروهی هم سطح خود قرار گیرد.
مدیر مسوول نشریه "شما" نیز می گوید:ترس از کیفر گناه مانع انجام گناه می شود، اگر کسی خلاف ضوابط جامعه خبری تهیه کند یا مطلبی بنویسد یا موضوعی را به کسی منتسب کند ، مجازات خواهد شد.
"حمید رضا ترقی" با بیان اینکه کیفر و مجازاتی که برای جرایم در قوانین در نظر گرفته شده برای پیشگیری از وقوع جرم است، می افزاید: اطلاع فرد از کیفر هر خلافی سبب می شود که در چارچوب قانون و مقررات عمل کند. تنظیم اخبار در چارچوب قانون به مصلحت عمومی جامعه و تنظیم کننده است.
وی در خصوص برخی اشکالات در قانون مطبوعات کشور تصریح می کند: ایرادات در حدی نیست که نیاز به تغییر قانون باشد.
وی معتقد است که موضوع تغییر قانون مطبوعات در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار ندارد.

ترقی با تشریح مشکلات قانونی هیات منصفه مطبوعات می گوید :تشکیل هیات منصفه مطبوعات با ویژگی هایی که مجلس ششم اصلاح کرده غیر ممکن است.
وی خاطر نشان می کند:در گذشته بر اساس قانون ترکیب هیات منصفه مطبوعات از طریق نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، قوه قضاییه و مجلس شورای اسلامی تعیین و به جرایم مطبوعاتی نظارت می شد .در مجلس ششم این قانون اصلاح شد و ترکیب هیات منصفه به گونه ای تغییر یافت که تشکیل آن در عمل امکانپذیر نیست.
مدیر مسوول نشریه "شما" در ادامه تصریح می کند:از زمانی که این قانون (اصلاح قانون هیات منصفه مطبوعات)اجرا شد ،دادگاه مطبوعاتی تعطیل شده و پرونده بسیاری از مطبوعات توقیف شده بلاتکلیف مانده است لذا با لغو اصلاحیه مجلس ششم و برگشت به قانون قبلی امکان رسیدگی به تخلفات مطبوعاتی در دادگاه معین می شود.