محمدرضا خاتمي: اصلاحات حكومتي نتوانسته همپاي اصلاحات در درون جامعه پيش برود، ايلنا

* بخش اقتدارگراي جامعه در جهت ناكارآمدي اصلاحات هرگز بيكار ننشست

* طراحان "رفراندوم" توان خود را در جهت آزادي زندانيان سياسي بكار گيرند

تهران- خبرگزاري كار ايران

دبيركل جبهه مشاركت ايران اسلامي ضمن اشاره به تغيير ادبيات سياسي كشور به عنوان يكي از دستاوردهاي اصلاحات ، متذكر شد : ادبيات بسته محض سياسي كشور اكنون در حال تغيير به ادبيات مردم‌‏سالار است كه اين تغيير سرفصل مهمي در تحولات آينده كشور خواهد بود .

به گزارش خبرنگار "ايلنا" , محمدرضا خاتمي در سمينار كارنامه اصلاحات كه از سوي نشريه سبز انديشان دانشگاه علم و صنعت ايران برگزار شده بود ، جنبش اصلاحات را يكي از موفق‌‏ترين جنبش‌‏ها از نظر نفوذ در عمق انديشه مردم خواند و افزود : اگر اصلاحات را با دنياي مدرن امروز مقايسه كنيم ، خيلي عقب هستيم ، اما نگاه ما بايد با توجه به تحولات منطقه و روند دموكراسي‌‏خواهي به عنوان مهمترين دستاورد اصلاحات باشد . بر اين اساس جنبش اصلاحات كشور ما را به كشوري پيشتاز در دموكراسي خواهي تبديل كرده است .
خاتمي ادامه داد : شايد آنچه كه الان با عنوان اصلاحات وجود دارد ، آن چيزي نيست كه در دوم خرداد 76 روي كارآمد . آنچه در دوم خرداد تحقق يافت ، اهداف مشخصي را داشت كه حكومت قانون و قانونگرايي, توسعه همه‌‏جانبه , جامعه مدني و نهادهاي مدني نمونه‌‏هايي از آن اهداف هستند و ما براي بررسي شرايط كنوني خود بهتر است از اين واژه‌‏ها به جاي واژه اصلاحات استفاده كنيم.
وي با بيان اينكه جنبش اصلاحات را نمي‌‏توان يك‌‏جا در جامعه و حكومت بررسي كرد ،‌‏گفت : مشكلاتي كه در روند اصلاحات بوده است ، قطعاً نمي‌‏تواند باعث انكار دستاوردهاي اصلاحات در جامعه باشد .
وي با اشاره به مشكلات و ضعف‌‏هاي ساختاري دروني جامعه ، گفت : ما پس از دوم خرداد با فوران انتظارات جامعه رو به‌‏رو شديم كه بر خلاف نظر برخي آقايان به نظر من امري طبيعي بود .
وي با بيان اينكه در شكل‌‏گيري فرهنگ دموكراسي در كشور بسيار دچار مشكل هستيم ، اظهار داشت : ما با عدم توسعه فرهنگ دموكراسي در جامعه ايران مشكل داريم و كمتر شاهد نضج گرفتن اين فرهنگ بوده‌‏ايم .
دبيركل جبهه مشاركت ايران اسلامي ، تصريح كرد : ما نبايد دستاوردهاي جنبش اصلاحات را لزوماً به عنوان دستاوردهاي افرادي كه در درون اين جنبش بوده‌‏اند ، بشناسيم و نبايد دستاوردهاي اصلاحات را كه ناشي از تلاش خود مردم است ، ناديده بگيريم و آنها را نفي كنيم ضمن اينكه اگر از دستاوردهاي اصلاحات سخن مي‌‏گوييم ، به اين معنا نيست كه تمام اين دستاوردها برنامه‌‏ريزي شده بوده است ، بلكه بسياري از آنها به خاطر به وجود آمدن ظرفيت آن بر جامعه در خلائي كه در اقتدارگرايي كشور به وجود آمده حاصل شده است ، پس از هشت سال از آغاز اصلاحات شاهد سامان يافتن جامعه هستيم .
وي ادامه داد : بخش اقتدارگراي جامعه در طول سال‌‏هاي اخير هرگز بيكار ننشسته است ، طبيعي هم هست كه كسيكه قرار است قدرتش محدود و پاسخگو شود ، بيكار نمي‌‏نشيند ، اما امروز شاهد هستيم كه هر اتفاقي كه در جامعه مي‌‏افتد ، منعكس مي‌‏شود و اينكه جامعه از آنچه مي‌‏گذرد بي‌‏خبر باشد ، ممكن نيست .
خاتمي با طرح اين مطلب كه مفاسد و ناهنجاري‌‏هاي بسياري كه در عرصه اجتماع ما وجود دارد در دوران پيش از اصلاحات سرپوشيده مي‌ماند ، تصريح كرد : اما امروز همان مشكلات به صورت شفاف مطرح است و حتي آنهايي كه معتقدند اصلاحات مرده است ، نمي‌‏توانند منكر اين باشند كه ديد آنها نسبت به هشت سال پيش تغيير كرده است و همين تغيير توان برنامه‌‏ريزي آنها را بالا برده است.
وي در ادامه مدعي شد : تقدس زدايي از حكومت و شكستن بسياري از تابوهايي كه هيچ ارزشي براي كشور و مردم نداشتند و زميني كردن امر حكومت , چه اصلاحات بماند و چه نماند ؛ از دستاوردهاي بسيار مهم اصلاحات بوده است كه مانند چراغي براي راه آينده اين جامعه روشن خواهد بود ، ضمن اينكه اصلاحات حتي از اپوزيسيون هم توهم زدايي كرد و نوعي ابهام‌‏زدايي از فضاي كشور را انجام داد ، به طوري كه امروز شاهد عقلانيت و واقع‌‏گرايي بيشتر اپوزيسيون نظام هستيم.
خاتمي از امكان دادن به جبران ضعف‌‏هاي ساختاري و تقويت جامعه مدني به عنوان ديگر دستاورد اصلاحات ياد كرد و افزود : تقويت NGO ها با عث ايجاد تغيير بنيادي در زمينه ضعف‌‏هاي كشور ايجاد كرده است.
دبيركل جبهه مشاركت ايران اسلامي ، مدعي شد : اگر روند پيش از اصلاحات ادامه مي‌‏يافت ، هرگز دينداري واقعي نمي‌‏توانستند از دين واقعي دفاع كنند و بسياري از دينداران و كساني‌‏كه نسبت به آنچه آن زمان رخ مي‌‏داد ، معترض بودند ، بر اين دستاورد هم اصلاحات اذعان كرده‌‏اند .
وي افزود : امروز قرائت‌‏هاي متفاوتي كه از دين وجود دارد ، كاملاً مرزبندي شده است و تفاوت بسيار زيادي ميان دين رسمي و دين واقعي روشن شده است .
خاتمي خاطرنشان كرد: اصلاحات در درون حكومت نتوانسته است همپاي اصلاحات در درون جامعه پيش برود . اما همان اصلاحات درون حكومت نيز تحولات جدي را در جامعه ايجاد كرده است كه هر دولتي كه روي كار بيايد ، نمي‌‏تواند فارغ از آن باشد . تغييرات اجتماعي باعث تحول رفتار محافظه‌‏كاران شده است ، به طوري كه اكنون محكم‌‏تر از اصلاح‌‏طلبان شعار پاسخگويي مي‌‏دهند و كساني‌‏كه در شهرداري فعاليت و تلاش‌‏هاي "كرباسچي" را بي‌‏ارزش مي‌‏شمردند ، اكنون به شعار آباداني , شادي و رفاه روي آورده‌‏اند .
وي با اشاره به گسترش كمي و كيفي مطبوعات ، اظهار داشت : علي‌‏رغم تمام مشكلاتي كه در عرصه مطبوعات وجود داشته است ، گسترش كمي و كيفي مطبوعات را در دوران اصلاحات شاهد هستيم ، البته ما هنوز هم در شرايط مطلوب نيستيم اما حركت‌‏هاي انجام شده بسيار موثر بوده است.
خاتمي از تقويت جايگاه ايران در جامعه جهاني و تأثير طرح‌‏هايي نظير گفت‌‏وگوي تمدن‌‏ها به عنوان دستاورد ديگر اصلاحات نام برد .
وي با اشاره به تدوين برنامه چهارم توسعه ، تأكيد كرد : جنبش اصلاح‌‏طلبي توانست با استفاده از پتانسيل اجتماعي درون جامعه برنامه‌‏اي براي توسعه ارائه كند . ميزان سرمايه‌‏گذاري خارجي كه از اصول اساسي توسعه است ، در طول چهار سال گذشته نسبت به سال‌‏هاي قبل از آن بي‌‏سابقه است.

دبيركل جبهه مشاركت ايران اسلامي ، ادامه داد : اگر جنبش اصلاحات ما را به اين نتيجه برساند كه نظام هيچ‌‏گونه اصلاح‌‏پذيري ندارد ، باز هم دستاورد بزرگي است ، چرا كه ادبيات "نه" را به اين معنا كه اين نباشد هر چه مي‌‏خواهد باشد ، در جامعه از بين رفته است.
خاتمي در واكنش به اظهارات يكي از دانشجويان كه گفته بود اگر دانشجويان قديمي‌‏تر به جاي دانشجويان ورودي جديد در اين جلسه حضور داشتند ، از بيان صحبت‌‏هاي تكراري از سوي شما جلوگيري مي‌‏كردند ، گفت : هيچ وقت از صحبت كردن كسي نترسيد ، ضمن اينكه اين اظهار نظر نوعي توهين به دانشجويان ورودي جديد بود .
وي در خصوص طرح خروج از حاكميت ، گفت : شرط تحقق نظريه خروج از حاكميت ، اجماع اصلاح‌‏طلبان درون حكومت بر سر آن بود كه البته هرگز حاصل نشد ، به همين دليل مهم ، كل طرح منتفي شد.
خاتمي در ادامه تصريح كرد : لزوماً قانون اساسي ضامن تحقق دموكراسي نيست و مي‌‏توان قانون اساسي را با زيباترين الفاظ نوشت و به تأييد مردم رساند ، اما تضميني براي اجراي آن نيست ، ضمن اينكه سئوال ما از برنامه‌‏ريزان طرح رفراندوم اين است كه چگونه مي‌‏خواهند قانون اساسي را تغيير دهند . اگر اين توان را براي تغيير قانون اساسي دارند ، آنرا براي آزاد كردن زندانيان سياسي به كار گيرند . ما بايد تمام توان خود را براي اصلاح به كار بگيريم .
وي در پاسخ به سئوالي در خصوص ناشناخته بودن "معين" براي نامزدي رياست جمهوري ، گفت : آقاي خاتمي در انتخابات دوم خرداد زماني كه مطرح شد ، از "معين" ناشناخته‌‏تر بود ، بنابراين نگراني از اين نظر براي ما وجود ندارد ، ضمن اينكه بيشترين رشد تمايل به كانديداها را از سوي مردم ، "معين" داشته است و كسي است كه داراي كمترين رأي منفي است .
وي در خصوص سئوالات دانشجويان در مورد حضور رييس جمهوري در دانشگاه و اظهارات وي ، گفت : اجازه بدهيد در مورد آن اظهار نظر نكنم ، چرا كه من به دلايل شخصي و عاطفي و البته شناخت بيشتر و عميق‌‏تري كه از آقاي رييس‌‏جمهوري دارم ، شايد مطالبي را بيان كنم كه مناسب نباشد ، بهتر است ديگران اين مساله را تحليل كنند .